Pojam i vrste inflacije

UVOD

Vode se veoma žučne teorijske i političke rasprave o inflaciji . O inflaciji postoji veoma obimna ekonomska literatura. Izračunato je da bi radni vijek čovjeka trebalo da traje više stotina godina da bi se samo pročitali svi do sada napisani radovi posvećeni fenomenu inflacije. Ona je stalno prisustva u privredama sve do današnjih dana. O fenomenu inflacije postoje dosta kontraverznih stavova i da se vode dosta oštri sporovi o njenim uzrocima, pojavnim oblicima, posljedicama, kao i mjerama za njeno otklanjanje. U tako obimnoj literaturi susreću se i različite definicije inflacije. Skoro svaki autor ima svoju definiciju inflacije. U ovome radu pokušaću da u osnovnim crtama dam par pojmova inflacije i najčešću podjelu na koju sam naišla u literaturi. Kroz par primjera i grafikona pokušaću što plastičnije prikazati njen rast u periodu 2001-2007 na području nače države i uporediti je sa zemljama u našem okruženju i svijetu.

 
POJAM INFLACIJE

Sam pojam inflacija vodi poreklo od latinske reči inflare što znači naduvati, odnosno reći inflation koja znači nadimanje. U ekonomskoj literaturiu u smislu naduvavanja novčanog opticaja počela se upotrebljavati tek 1864.godine.U knjizi ¨Velika papirna obmana ili približavanje finansijke eksplozije¨ koju je Aleksandar Demler objavio u Njujorku 1864. godine.

„Ova knjiga se pojavila u periodu američkog građanskog rata (1861-1865) kada je usled višegodišnjih ogorčenih sukoba između Sjevera i Juga došlo do ogromnih razaranja i skoro potpune paralize privrede. Zbog nemogućnosti da na drugi način obezbjedi sredstva za finansiranje ratnih rashoda država je pribjegla izdavanju papirnog novca bez pokrića što je izazvalo velik rast cijena i obezvredilo domaći novac.On u toku rata gubi na vrijednosti prema stvarmom novcu gotovo 200% za koliko su povećane i cijene.“
Inflacija (engl. inflation, njem. Geldentwertung, Inflation) je prekomjerno povećanje novčane mase u optjecaju, što dovodi do smanjenja vrijednosti novca. Inflacija je neravnoteža u robnonovčanim odnosima izazvana povećanjem novčane mase u optjecaju i mase odobrenih kredita u usporedbi s veličinom raspoloživog robnog fonda izraženog ukupnim cijenama.
„Inflacija je povećanje agregatne razine cijena u odnosu na vrijednost novca. Pojam inflacije također se može definirati kao pad vrijednosti novca. Vrijednost novca označava njegova kupovna moć. Dakle, ako u određenoj privredi postoji inflacija, kupovna moć te valute pada.” Zaključak opšti rast cijena je osnovni uzrok inflacije,mada ne jedini i najdublji.
Inflacija predstavlja porast opšteg nivoa cjena.
„Cene se u stvari menjaju.Šolja čaja u Londonu 1965. god. Koštala je 5 penija a 2001. god. Jednu funtu i 10 penija.vekna hleba je u Parizu koštala 40 santima,da bi 35 godina kasnije bila iznad 4 franka.Međutim ,kod inflacije se i neradi o promeni cene čaja u Britaniji ili cene hleba u Francuskoj,već se radi o promeni opšteg nivoa cena u jednoj privredi .A i zarade su se menjale :bruto satnica u jednoj prosešnoj britanskoj fabrici 1965. godine iznosila je 1.48 funti,a 1999.godine više od 14 funti;francuski radnik je u istom periodu zarađivao 8,64 franka na sat ,odnosno 1999. godine ,nešto više od 58 franaka na sat.Deo rasta zarade odražava rast produktivnosti ,ali veći deo rasta posledica je inflacije,tj.smanjenja kupovne moći samog novca.“