Poslovno pravo

1. Pojam i osnovne karakteristike poreza
Porez predstavlja instrument javnih prihoda kojim drzava od subjekta pod svojom poreskom vlašću prinudno uzima novčana sredstva bez neposredne protivusluge u svrhu pokrivanja svojih finans.potreba i postizanja ekonomskih, socijalnih i drugih ciljeva. Osnovne karakterist. Poreza su: a) derivativnost poreza – država od pravnih i fizičkih lica nad kojima ima poreski suverenitet oduzima deo novoostvarene vrednosti u tekućoj godini kao i deo akumulisanog dohodka (imovine) iz prethodnih godina   b) prisilnost poreza –  ako se u redovnom postupku ne podmiri poreska obaveza primenjuje se prinudna naplata koju država obezbeđuje primenom svog aparata sile  c) porezima se finansiraju javni rashodi – veliki deo sredstava iako je putem poreza oduzet od privatne privrede usmerava se na javnu potrošnju   d) odsustvo neposredne protivnaknade – kod poreza se ne javlja neposredna protivusluga od strane države već je korist opšteg karaktera i nije određena visinom plaćenog poreza e) porez je novčano davanje – porez se utvrđuje u novčanim jedinicama i ubira u novcu

2. Klasifikacije poreza
1) neposredni i posredni – neposredni terete privrednu sposobnost obveznika i pogađaju neposredno njegovo bogatstvo ili prihode. Posredni su vezani za proizvod nju, potrošnju i razmenu dobara  2) objektni i subjektni – objektni pogađaju prihode ili imovinu prema njihovim stvarnim elementima bez obzira na ličnost poreskog obveznika dok su subjektni vezani za ličnost obveznika
3) analitički i sintetički – sintetički obuhvataju celinu neke poreske situacije dok analitički pogađaju samo jedan element poreskog događaja  4) opšti i namenski – za sredstva prikupljena opštim porezom nije unapred utvrđena namena dok kod namenskih poreza jeste 5) pretpostavljeni i faktički – pretp.se utvrđuju na osnovu pretpostavke koliki prihod je obveznik mogao ostvariti dok se faktički utvrđuju prema stvarno ostvarenom prihodu   6) ad valorem i specifični – kod ad valorem osnovica se iskazuje u novčanim jedinicama a kod specifičnih u nekim mernim jedinicama    7) fundirani i nefundirani – fund. pogađaju fundirane prihode (imovi na, kapital) a nefund. pogađ. nefund. prihode (ostvare ni ličnim radom)   8) redovni i vanredni – redovni se pojavljuju svake godine a vanredni s vremena na vreme   9) reparticioni i kvotitetni – kod repart. je tačno utvrđen iznos koji treba prikupiti dok je kod kvotitetnih utvrđena samo kvota    10) centralni i lokalni – sredstva prikupljena lokalnim porezom troše se na lokalnom nivou    11) klasifikacija poreza OECD – 6 grupa: porez na dohodak, doprinosi za soc. osiguranje, prezi na platni spisak i radnu snagu, porezi na imovinu, porezi na dobra i usluge, ostali porezi

3. Poreski poverioci i poreski dužnici
Poreski poverioci  su nosioci subjektivnog poreskog prava na osnovu kojeg od subjekata koji su pod njihovom poreskom vlašću obezbeđuju finansijska sredstva bez neposredne protivusluge radi pokrivanja svojih finansijskih potreba. Prema nekim autorima samo je država poreski poverilac dok u složenim državama to može biti i federalna jedinica.  Poreski dužnici su pravna i fizička lica koja su dužna da izvrše dugovanu radnju iz poreskopravnog odnosa. Svaki poreski dužnik mora biti poreskopravno sposoban. Fizičko lice kao poreskopravni subjek je čovek i poreskopra sposobnost stiče rođenjem a gubi smrću. Pravno lice može biti lično (ortačko,komanditno društ vo) i korporativno udruženje (AD, DOO) i može biti profitno i neprofitno.
Vrste poreskih dužnika: poreski obveznik, poreski platac, poreski destinatar, poreski jemac, ostali poreski dužnici