Zagadjenje reke Begej

1.    UVOD
Poseban kvalitet jednog grada je da se nalazi u kontaktu sa vodom. Zrenjanin ima tu povoljnost da se nalazi na otvorenoj vodi – vodotoku Begej i veštački formiranim jezerima i to u užem gradskom tkivu. Nisu retki primeri gradova, koji to nemaju, te grade veštačka jezera uz velike troškove.

2.    REKA BEGEJ
Poreklo imena

Ime BEGEJ javlja se već pri kraju XII veka kod Anonimusa (bezimenog istoričara kralja Bele III), koji, pišući o osvajanju države bugarsko-slovenskog vladara Glada od strane Mađara, pominje i ovo ime. Istoričari Ortmai (Teodor Orthmayr) i Sentklarai (Jene Szentklaray) tvrde da se pod imenom “Begej” (Beguey) krije naselje Bečkerek. Mileker (Felix Milleker), međutim, u istoriji grada Velikog Bečkereka, tvrdi da se pod tim imenom podrazumeva reka Begej, da je reč slovenskog porekla i znači: ići, žuriti, teći (beg, begati, bega). U nekim indoevropskim jezicima reč “Pege” ima značenje potoka. Ovo unekoliko objašnjava zašto je više tekućih voda, potoka, rukavaca, rečica, pa čak i kanala, imalo taj naziv, što zapaža i Mileker. Konačno, Johan Adelung, u svom etimološkom rečniku, tvrdi da u pojedinim slovenskim jezicima “bek” znači potok, i da je “bek” osnova i češkom “bachno” (močvara). Ne može se utvrditi, tek je pretpostavka, da su ovo ime reci dali neki Slovenosarmati, Goti ili, pak, Sloveni, koji su ovde nekada živeli ili boravili.

Tok reke

Rek Begej izvire u karpatskom području u Rumuniji i protiče Banatom kao leva pritoka Tise. Nastaje stapanjem tri manja rečna vodotoka – Beregso, Njarad i Jer. Uliva se u reku Tisu kod naseljenog mesta Perlez. Reka je duga 254 km, od toga je 76 km u Srbiji. Od Temišvara do Zrenjanina, i dalje do ušća, pretvorena je u plovni, tzv. Begejski kanal. Stari Begejski kanal, kanalisano rečno korito, dug je 97 km, a novi 83 km (do Temišvara). Glavno pristanište plovnog Begeja je u gradu Zrenjaninu. Kroz Zrenjanin reka protiče u dužini toka od oko 13 kilometara.