Biološko prečišćavanje otpadnih voda

1.    Uvod

Voda predstavlja osnovni sastojak svega što je živo na planeti i samim tim ništa je ne može zameniti. Pored toga što je najznačajniji, ona je i najugroženiji prirodni resurs. Koliko je voda značajna govore i podaci da: pristup zdravstveno bezbednoj vodi nema 1,7 milijardi ljudi širom sveta; na svakih 8 sekundi umre jedno dete od neke bolesti koja je u vezi sa zagađenom vodom;  najmanje jedna milijarda ljudi mora da hoda tri ili više sata, da bi došli do pijaće vode i sl.
Tehnološki razvoj u svetu koji je praćen i stalnim porastom stanovništva doveo je do povećane potrebe i potrošnje vode. Jedna od najvažnijih pitanja današnjice su  kvalitet vode i njena dostupnost. Stanje voda u Srbiji predstavlja rezultat nedovoljnih investicija, nedovoljne brige o tom resursu i neshvatanja njegovog značaja. Prema podacima Agencije za zaštitu životne sredine, prečišćavanje otpadnih voda u Srbiji je na vrlo niskom nivou. U Srbiji postoje mnogobrojni izvori zagađenja voda koji se mogu podeliti na koncentrisane i rasute. Koncentrisani izvori su uglavnom urbane sredine, industrija i energetska postrojenja.  Međutim, zagađenja iz urbanih sredina pored toga što obuhvataju otpadne vode iz domaćinstava često obuhvataju i otpadne vode iz industrijskih postrojenja. Ukoliko se zagađenja sakupljaju i ispuštaju na jednom mestu, onda takva zagađenja koja potiču iz poljoprivrede mogu biti koncentrisanog karaktera. Međutim, mnogo su značajnija rasuta zagađenja koja potiču od upotrebe đubriva i hemijskih sredstava, koja se rastvaraju, pa se putem površinske ili podzemne vode ulivaju u vodotokove i druge vodene ekosisteme. Od industrija – najveći potrošači voda su hemijska i petrohemijska industrija, prehrambena, industrija paprira, metalurgija i tekstilna industrija. Takođe, pored toga što je jedan od najvećih potrošača, prehrambena industrija i najviše ispušta otpadne vode u površinske vode i kanalizacionu mrežu.

2.    Otpadne vode

Otpadne vode nastaju od čiste vode koja je na bilo koji način zagađena tokom upotrebe (u naseljima, industriji ili oticanjem sa površine zemljišta). One mogu biti poreklom iz  domaćinstava, produkt ljudskog ili životinjskog zagađenja, zagađenja industrije ili atmosferskih prilika. Otpadne vode iz naselja se sastoje od  99,94 % tečnosti, a ostalih 0,06 % predstavljaju čvrste materije koje su rastvorene ili suspendovane u vodi. Nakon ispuštanja u prirodu ove otpadne vode u velikoj meri utiču i menjaju prirodnu sredinu.

Prema poreklu otpadne vode se mogu podeliti (Jovanović, 2009) na:
•    komunalne otpadne vode- Najveći deo komunalnih otpadnih voda predstavljaju otpadne vode domaćinstva koje nastaju kao rezultat životne aktivnosti stanovništva i pratećih delatnosti.

•    industrijske otpadne vode- Upotrebom vode u tehnološkim procesima (procesne, rashladne, sanitarne i otpadne vode od čišćenja opreme) i proizvodnji energije nastaju industrijske otpadne vode. One predstavljaju najveće zagađivače vodenih resursa a posebno površinskih i podzemnih voda.

•    otpadne vode agro-kompleksa- Otpadne vode agro-kompleksa su posebne i površinske vode nastale sa zemljišta koje je podvrgnuto agrotehničkim merama, kao i vode koje potiču od velikih stočarskih farmi nastale tečnim izđubrivanjem.