Dinamičke perfomanse vozila

UVOD

Dinamika vozila se može podijeliti na sljedeće kategorije:

• uzdužna dinamika – sile djeluju u pravcu kretanja; glavni aspekti izučavanja su otpori kretanja i mogućnost njihovog savladavanja, kočenje itd.; kretanje vozila je translatorno, parametri kretanja se obično tretiraju kao unaprijed zadati; matematički pristup je ovdje najjednostavniji i bazira se uglavnom na algebarskim relacijama,
• poprečna dinamika – sile djeluju u pravcu poprečne ose, od interesa je prije svega kretanje vozila u krivini; matematički modeli su po pravilu znatno složeniji nego kod uzdužne dinamike, prije svega zbog kompleksnog ponašanja pneumatika, ali i zbog prisustva većeg broja uticajnih faktora,
• vertikalna dinamika – sile djeluju u pravcu vertikalne ose, područje od interesa su oscilacije vozila i njihov uticaj na komfor putnika kao i na kontakt točka sa podlogom; uglavnom se zasniva na primeni teorije oscilacija.

OTPORI KRETANJA

Otpor kotrljanja – Histerezis točka

Kod elastičnog točka, usled njegove deformacije kontakt sa tlom se ne ostvaruje koncentrisano, u jednoj tački, već duž linije (uslovno posmatrano, zanemarujući širinu točka). Reakcije podloge stoga djeluje u formi kontinualnog opterećenja. Uočava se da radijalna deformacija (skraćenje poluprečnika točka u odnosu na rasterećeno stanje) ima najveću vrednost u središtu kontaktne zone. Idući prema krajevima kontaktne zone deformacija poluprečnika se kontinualno smanjuje, da bi na samim krajevima zone nestala. Opisana zakonitost je šematski prikazana skraćivanjem opruga, koje predstavljaju radijalnu elastičnost pneumatika, pod dejstvom sila sabijanja (slika 1). Kod opruga na krajevima kontaktne zone deformacije su najmanje, a prema sredini deformacija opruga, odnosno skraćenje poluprečnika raste. Ova zakonitost rasporeda deformacije uslovljava i zakonitost po kome se mijenja kontinualno opterećenje, s obzirom na proporcionalnost između sile i deformacije. Zakonitost raspodjele kontinualnog opterećenja, s obzirom na simetričnost raspodele deformacija, simetrična je u odnosu na vertikalnu osu simetrije točka. Rezultanta ovog kontinualnog opterećenja, ZT, stoga djeluje u njegovoj sredini, odnosno saosna je sa spoljnim opterećenjem RZT.