Diversifikacija kao pravac rasta

UVOD

Da bi svako preduzece istrajalno u namjeri da obavlja svoje djelatnosti potrebno je da se stalno razvija i raste. U savremenim uslovima privredjivanja neke od pretpostavki da preduzece bude kako kratkorocno tako i dugorocno stabilno su: razvoj organizacione konfiguracije preduzeca, razudjivanje njegove djelatnosti i povecanje velicine preduzeca.Mi cemo u ovom radu vise paznje posvetiti rast preduzeca, odnosno jednom od njegovih pravaca rasta a to je diversifikacija. Postoje brojni podsticaji i barijere rasta, koji se mogu podjeliti na eksterne i interne. Eksterni podsticaji rasta su oni podsticaji koji dolaze van sredine u kojoj preduzece posluje. Neki od njih su: naucno-tehnoloski progresi, razvoj trzista, prirodno okruzenje u kojem preduzece djeluje i sl. U interne podsticaje rasta ubrajamo one koji djeluju u samom preduzecu a to su: velicina preduzeca, zaposleni u preduzecu, velicina kapaciteta, novcana snaga peduzeca i sl. Neke od bitnih barijera u rastu preduzeca su: njegovo prilagodjavanje novim trzistima, sama velicina preduzeca kao i sam rast i razvoj preduzeca u smislu da povecanjem rasta preduzeca mjenja se njegova dotadasnja struktura odnosno djelovanje unutar preduzeca, a razvojem prilagodjavanje preduzeca kako internim tako i eksternim promjenama.
Stavljanjem u odnos potencijal trzista kao eksterni izvor rasta u koji ubrajamo potencijal trzista za postojecim proizvodima i potencijal trzista za novim proizvodima, i potencijal ponude preduzeca koji ujedno cine izvore rasta, utvrdjujemo pravac rasta preduzeca. Vezu izmedju izvora rasta predstavlja se preko koncepta ~vektora rasta~. Ovaj koncept oformirao je Igor Ansoff. On je oznacio cetri tipa vektorskog rasta i to:

• potencijal trzista- oznacava rast u vidu povecanja prodaje postojeceg proizvoda na postojecem trzistu
• razvoj trzista- rast prodaje postojeceg proizvoda na novom trzistu
• razvoj proizvoda- rast zasnovan na zamjeni postojeceg novim prizvodom na postojecem trzistu
• diversifikacija- rast baziran na uvodjenjem novog proizvoda na novom trzistu.

Prva tri navedena tipa vektorskog rasta mogu se okarakterisati kao ekspanzija pravca rasta, dok diversifikacija kao zasebni vid pravca rasta.