Husein kapetan Gradašcević

Početkom 19. stoljeća javljaju se pobune u Bosni koja je bila pod Osmanskom vlašću, a tada je na čelu velikog Osmanskog carstva bio Sultan Mahmud II poznat kao “Petar Veliki” Osmanskog carstva ali i kao “Adli (pravedni)” . Pobune su uglavnom vodili ajani i kapetani koji su bili veleposljednici i glavni nosioci funkcija lokale vlasti u Bosni. Uz ajane i kapetane pristaju i janjičari po svim gradovima, a posebnu u Sarajevu. Ajani su regrutovani uglavnom iz najuglednijih begovskih porodica i postaju glavni nosioci cjelokupne vlasti na području jednog kadiluka. U većini kadiluka gdje su postojale kapetanije funkciju ajana preuzeli su kapetani. Tako je došlo do spoja ajanske i vojne kapetanske funkcije u jednoj ličnosti. Ova činjenica dovodi do snažnog jačanja ekonomskih i političkih pozicija svih bosanskih kapetana kojih je početkom 19. stoljeća bilo 39. Ajanski interesi su se dugo vremena podudarali sa interesima centralne Osmanske vlasti, a ti interesi su se odnosili na zajedničku odbranu granica Osmanske države odnosno Bosne.
1808. godine Mahmud II počinje reformu u Bosni jer se samovolja bosanskih ajana nije mogla dovesti u sklad sa željama centralne vlasti. Sultan Mahmud II već od početka dvadesetih godina 19. vijeka počinje obračun sa bosanskim ajanima likvidacijom najuticajnih među njima i likvidacijom neposlušnih janjičara. Bosanski vezir Ali Namik – paša Moralija pokušao je ponovo početkom 1831.godine privoliti ajane na poslušnost, odanost sultanu i prihvatanje reformi. Kapetani i ajani su odbili njegov poziv da dođu u Travnik, nego su se krajem januara 1831.godine sastali u Tuzli. Tu su se dogovorili da ne prihvate reforme, nego da se odupru, posebno uvođenju nove vojske i novih poreza, te ustupanju podrinjskih nahija Srbiji.
Kapetani i ajani su 05.02.1831.godine za svog vođu izabrali Husein – kapetana Gradaščevića. U ovom seminarskom radu bavit ću se proučavanjem života i borbom za neovisnost jednog od najvećih bosanskih kapetana Husein – kapetan Gradaščevića kojeg su zvali kao „Zmaj od Bosne“ kako se i najčešće sam nazivao i potpisivao.