Medjunarodno poslovno pravo (drugi dio)

29. KOMISIJA UN ZA MEĐUNARODNO TRGOVINSKO PRAVO UNICITRAL
Komisija UN za međunarodno trgovinsko pravo – UNICITRAL osnovana je 1966. Rezolucijom Generalne skupštine OUN Zadatak je unifikacija pravila u međunarodnom prometu robe, usluga i novca, od 1979. sjedište je iz Njujorka prenijeto u Beč, UNICITRAL čini 36 zemalja iz cijelog svijeta koje bira generalna skupština OUN, mandat svake zemlje je 6 godina, svake tri godine bira se polovina članova komisije. UNICITRAL je pripremio niz akata. Rezultat ove aktivnosti su dokumenti kojima se uređuju najvažnij eoblasti međunarodne trgovine: međunarodna prodaja, međunarodni transport, arbitražno rješavanje sporova i međunarodna plaćanja, a u novije vrijeme i e-poslovanje. Odnosno, unifikacija međunarodnog trgovinskog prava preko slijedećih akata:
Konvencija UN o ugovorima o međ. prodaji robe 1980, Konvencija o zastarelosti u oblasti međ. prodaje 1974., Konvencija o ugovorima o međ.prevozu robe morem iz 1978., Model zakona o međ. transferu kredita iz 1992; Konvencija UN o međ. sopstvenim i međ. trasiranim
mjenicama; Model zakona o nabavci dobara, opreme i usluga (oblast javnih nabavki), Model zakona o prekograničnom stečaju iz 1997. god.

30. MEĐUNARODNI MONETARNI FOND MMF
MMF je specijalizovana organizacija UN univerzalnog karaktera, osnovan je 1945.g., sjedište u Vašingtonu, okuplja oko 190 država; MMF je centralna insitucija međunarodnog monetarnog sistema i međunarodnog plaćanja, te odnosa valuta. Ciljevi fonda su: razvoj međunarodne monetarne saradnje, održavanje valutnih kurseva, uvođenje multilateralnog sistema plaćanja između zemalja članica, uravnoteženje platnog bilansa zemalja članica; razvoj međunarodne trgovine uz održavanje visokog stepen azaposlenosti i realnog dohotka Organi MMF-a: skupština guvernera, najviši organ, po jedan guverner i zamjenik za svaku zemlju članicu, izvršni odbor, vodi opšte poslove fonda i sastoji se od 10 članova(5 članova sa najvišom kvotom učešća, ostali se biraju svake druge godine, član izvršnog odbora imenuje svog zamjenika, generalni direktor, organ koji predstavlja fond i njega bira izvršni odbor Svaka zemlja članica ima 250 glasova plus po još jedan glas na svakih dodatnih 100.000 dolara kvote; Na bazi odluke o ”opštem aranžmanu za zaduživanje” osnovan je klub razvijenih zemalja koji ima 10 članica.

31. SVJETSKA BANKA
Grupa Svjetske banke ima u svom sastavu:
Međunarodnu banku za obnovu i razvoj (Svjetska banka), Međunarodno udruženje za razvoj (IDA), Međunarodnu finansijsku korporaciju (IFC), Multilateralnu agenciju za investicione garancije (MIGA) i Međunarodni centar za rješavanje investicionih sporova.
Svjetska banka osnovana je 1944.g. sa ciljem da pomaže obnovu privreda razrušenih zemalja. Danas je cilj snižavanje siromaštva, plan je da se današnje siromaštvo prepolovi do 2015.g. SB je pravno lice, kredite SB mogu dobiti samo zemlje članice (uslov je da su članice i MMFa). Uslovi za kredit: da zemlja članica isti ne može dobiti na međunarodnom tržištu i da ga može vratiti. Rok otplate je 15-20 godina uz grejs period od 3-5 godina.
SB je nepolitička institucija, a bavi se i prodajom HOV (dužničke obaveze prema penzijskim fondovima i osiguravajućim društvima). Broj glasova u organima SB srazmeran je visini akcionarskog udjela.
Organi SB su: skupština (čine je guverneri ba naka država članica), 1 put godišnje se sastaje radi utvrđivanja poslovne politike; izvršni odbor direktora, rukovodi poslovima SB, 1 put mjesečno se sastaje u Vašingtonu, ima 24 izvršna direktora (5 x franc., njemačka, japan, sad i v.britanija); Predsjednik SB je i predsjednik IO SB.
32. MEĐUNARODNE ORGANIZACIJE REGIONALNOG KARAKTERA MORK
MORK teže da stvaraju carinske unije ili privredna udruženja država regionalnog karaktera koji je mnogo širi od klasične carinske unije. Osnov udruživanja je povelja OUN, a jedan od ciljeva je mirno rješavanje sporova. Postoje 4 Regionalne ekonomske komisije OUN i to:
za Evropu EEK osnovana 1947. sa sjedištem u Ženevi, za Aziju i Daleki Istok, osnovana 1947. sa sjedištem u Bankoku, za Latinsku Ameriku 1948 i Za Afriku 1958. Rad EEK se odvija u komitetima za poljoprivredu, šumarstvo, ugalj, gas, el. energiju, trgovinu Komitet za trgovinu se stara o unapređenju međunarodne trgovine, velik doprinos standardizaciji opštih uslova za prodaju specifične robe u vidu Tipskih ugovora (Ženeva 1957.g., funkcionišu na bazi dobrovoljnosti)a to su npr. “Opšti uslovi” za prodaju krompira, investicione opreme, drveta, voća i povrća i dr.

34. EVROPSKA UNIJA
Novembra 1993.stupio na snagu Sporazum o osnivanju EU koji je potpisan februara 1992. u Mastrihtu. Evropska unija djeluje preko organa zajednice –komisije, savjeta ministara, parlamenta i suda pravde EU. Ciljevi ove djelatnosti su upravljanje internim, jedinstvenim tržištem i ostvarivanje zajedničke ekonomske politike država članica EU. To su uglavnom ciljevi koji su bili i osnovni ciljevi EZ prije transformisanja u EU.
EU prati i stvaranje jedinstvenog monetarnog sistema sa jedinstvenom valutom -eurom koji se primjenjuje od 01.01.2002. u zemljama članicama. Zemlje koje su pristupile monetarnoj uniji morale su prije toga uskladiti svoje bankarske i finansijske sisteme. Osnovana je i banka EU. EU vodi zajedničku (ne jedinstvenu) spoljnu politiku, a vode je najviši organi unije, u prvom redu savjet u čijem radu i odlučivanju učestvuju ministri spoljnih poslova unije. EU nema status pravnog lica.
EU je oslonjena na tri stuba: tri zajednice (nakon 2002-dvije); zajednička spoljna i bezbednosna politika; saradnja u oblasti sudstva i unutrašnjih poslova.
Treba spomenuti i Amsterdamski ugovor iz 1997.kojim se usavršava organizacija EU,utvrđuju ciljevi i principi za njihovo ostvarivanje.Ciljevi su: veće zapošljavanje, ukloniti
prepreke slobodi kretanja lica…, veći uticaj EU i izgradnja institucija EU, proširenje EU ispunjavanjem ekonomskih, političkih i demokratskih kriterija.
EU ima jedinstven vizni režim, zajednički budžet, zastavu, himnu, dan evrope, komunitarni sistem, zajedničko unutrašnje tržište; u EU postoje elemenati nadnacionalnosti;