Osnovi menadzmenta

UVOD

Termin menadžer se koristi za sve osobe koje su odgovorne za obavljanje funkcije planiranja,organiziranja,upravljanja ljudskim resursima,vođenja i kontrole,odnosno za osobe koje su nocioci procesa menadžmenta.Menadžement je proces obavljanja posla preko drugih radi ostvarivanja ciljeva u dinamičkom okruženju uz efikasno i efektivno korištenje ograničenih resursa putem menadžerskih funkcija.
U novije vrijeme pod menadžerima se podrazumjevaju ne samo ljudi koji imaju formalnu moć u odnosu na druge ljude,već i ljudi koji nemaju formalnu moć ali imaju veliki doprinos u ostvarenju organizacijske misije. U tom kontekstu posmatramo,pored tradicionalnih menadžera, status menadžera dobiju i, recimo,visoko stručni eksperti tipa samostalnih istraživača tehnologija,ili,pak,savjetnici top-menadžera.
I pored činjenice da status menadžera s pravom imaju i ljudi koji imaju veliki doprinos a ne samo ljudi koji imaju formalnu moć,još uvijek se pojam menadžmenta veže za formalnu moć,odnosno za činjenicu da menadžri u obavljanu svojih zadataka koordiniraju rad određenog broja ljudi.

1.    MENADŽERI – NOSIOCI PROCESA MENADŽMENTA

Menadžer je osoba čije primarne zadaće proizilaze iz procesa menadžmenta – on planira i donosi odluke,organizira rad i poslovanje,angažira i vodi ljude te kontrolira ljudske, finansijske, fizičke i informacijske resurse. Prema nekim definicijama menadžer je osoba koja ostvaruje svoje zadaće radeći uz pomoć drugih ljudi,i to onih nad kojima ima direktnu kompetenciju (njegovi podređeni) i oni nad kojima nema direktnu kompetenciju (npr. štabni specijalist). Menadžer,dakle, ostvaruje svoje ciljeve angažiranjem drugih da izvode zadaće a ne da ih sve obavlja sam. Pritom,mora naći načina kako motivirati sudionike u procesu rada,a u svrhu porasta ukupne efektivnosti,vodeći istodobno računa o svojoj društvenoj odgovornosti.
Ne samo što menadžeri u velikim preduzećima čine mali dio svih zaposlenika,već aktivnosti menadžmenta ne obavljaju samo oni. Neke od aktivnosti mogu obavljati i nemenadžeri ,a što osobito dolazi do izražaja u uvjetima profesionalizacije kada se neke aktivnosti prepuštaju stručnjacima-specijalistima (npr. izrada plana,oblikovanje organizacijskih rješenja,obrada kandidata,itd.). Granica između menadžera i nemenadžera danas je vrlo fluidna i nejasna. Tako u proizvodnji neki šef planira i organizira rad,ali to isto čini i neki operator stroja.
Sam termin menadžera je veoma širok a obzirom na to da uključuje menadžera malog preduzeća i osobe koja je CEO multinacionalne korporacije,menadžera postrojenja i poslovođu na prvoj liniji proizvodnje,generaliste i specijalista,menadžere neprofitnih organizacija kao što su vladine i regijske agencije,pa sve do menadžera trgovačkih udruženja i dobrovoljačkih službi.
U realnom životu izraz menadžer ne upravlja se za sva radna mjesta na kojima se doista i obavlja menadžerske funkcije. Ima niz drugih izraza koji supstituiraju termin menadžer,ali se pod njima ipak podrazumjeva menadžerska aktivnost. Takvi su npr. ovi termini: Supervisor,Leader,Executive,Organiser,Administrator,Director,Controller,Boss i sl.