Prekršajno pravo

1. Pojam, predmet i zadatak prekršajnog prava
Prekršajno pravo je posebna grana prava, tj. skup važećih pravnih normi koje propisuju određena ponašanja kao prekršaje i za njih predviđaju sankcije. Prekršajno pravo spada u grupu javnog (državnog), i to kaznenog prava (uz krivično i ponegdje privredno-prestupno pravo ).
Predmet prekršajnog prava čine:

a)    prekršaji, odnosno prekršajna djela
b)    odgovornost učinilaca prekršaja
c)    prekršajne sankcije
d)    prekršajni postupak
e)    izvršenje izrečenih prekršajnih sankcija.

Prekršajno pravo ima zadatak da zaštiti društvo od onih nedopuštenih djela koja se nazivaju prekršajima. Država nastoji pružiti prekršajnopravnu zaštitu pojedinim zaštićenim dobrima ( život, tijelo, imovina, čast čovjeka …) i interesima građana.   Zadatak prekršanog prava ostvaruje se:

•     propisivanjem prekršaja
•     pokretanjem i vođenjem prekršajnog postupka prema učiniocu prekršaja
•     izricanjem prekršajnih sankcija i njihovim izvršenjem.

2. Sistem prekršajnog prava
Uobičajeno se prekršajno pravo dijeli na slijedeće cjeline:

a)    Materijalno / koje reguliše pojam prekršaja, uslove prekršajne odgovornosti i prekršajne sankcije/
b)    Procesno / kojim se propisuju nadležnost i postupak u kojem se izriču prekršajne sankcije; prekršajnoprocesni subjekti, procesna načela, prvostepeni i postupak po pravnim lijekovima/
c)    Izvršno / koje reguliše posebnosti postupka izvršenja prekršajnih sankcija/.

Materijalno prekršajno pravo se dijeli na:

•     opšti dio / osnovni pojmovi i instituti/
•     posebni dio / određuju se pojedini prekršaji i koje prekršajne sankcije se mogu izreći /.

3. Izvori prekršajnog prava, pojam i vrste
Izvori određene grane prava mogu biti:

a)    u materijalnom smislu
b)    u formalnom smislu

U materijalnom smislu izvori prava su društveni odnosi koji se regulišu prekršajnim odredbama.
U formalnom smislu izvori prava su vrste pravnih propisa u kojima su sadržana pravila prekršajnog prava.
Izvori prekršajnog prava u Republici Srpskoj su:

a)    Ustav RS
b)    Zakon o prekršajima RS (najvažniji formalni izvor prek. prava u RS)
c)    Drugi zakoni iz oblasti prekršaja
d)    Krivični zakon RS i ZKP RS
e)    Propisi nižeg ranga od zakona, uredbe i odluke Vlade RS, odluke SO i grada.

Prekršajne propise donosi:

a)    Narodna skupština RS kao najviši zakonodavni organ donosi zakone
b)    Vlada Republike Srpske – uredbe i odluke
c)    Skupštine gradova ili skupštine opština propisuju prekršaje svojim odlukama.

Kada se prekršaji normiraju drugim zakonima ili podzakonskim aktima, propisana novčana kazna za te prekršaje mora se kretati u rasponima koji su predviđeni članom 10 Zakona o prekršajima RS.
Zakon o prekršajim RS je najvažniji prekršajni propis. Njime se uređuje tzv. opšti dio materijalnog prekršajnog prva i prekršajni postupak.
Posebni dio materijalnog prekršajnog prava sadržan je u drugim zakonima ili  podzakonskim propisima; ovi izvori propisuju konkretne prekršaje i sankcije za te prekršaje.