Vinča-Kolevka civilizacije

Duh nove kulture i novog načina života manifestovan je jasno u arhitekturi. Pri izgradnji novog naselja posebna pažnja obraćena je rasporedu kuća. Od njih su, nažalost, ostale očuvane samo osnove, ali je utvrđeno da su sve bile orijentisane u pravcu jugoistok-severozapad, da su imale četvorougaone, gotovo kvadratne osnove, vertikalne zidove i krov na dve vode. Kao građevinski materijal i dalje je korišćeno drvo i glina, ali sam građevinski postupak obogaćen je novim detaljima i znanjima, kao na primer nivelisanjem, stabilizacijom podloga, izolacijom od vlage, oblepljivanjem zidova i njihovim bojenjem. Modelovanje gline bilo je delatnost u kojoj su drevni stanovnici Vinče iskazali vrhunsko umeće. Od ovog materijala napravili su hiljade predmeta koji su ih svakodnevno okruživali. Posuđe iz kojeg su pili, jeli i u kome su pripremali hranu, peći koje su ih grejale, pod po kome su hodali, zidovi koji su ih štitili od sunca i zime i pružali im intimu – sve je bilo od gline!(slika br.4) Otuda se neopravdano, sa ohološću čoveka modernog doba, iznenađujemo stepenom umešnosti kojom su je modelovali stanovnici Vinče. I letimičan pogled na pažljivo izrađene posude ili na elegantne zoomorfne i antropomorfne figurine pokazuje da je to znanje bilo negovano i unapređivano u ovoj neolitskoj zajednici. O tome svedoči i veliki broj fragmenata figurina otkrivenih istraživanjima u Vinči, koja traju čitav jedan vek. (slika br. 5). Vremenom se jedino stambeni prostor uvećava i funkcionalno razuđuje. Dok su prve kuće redovno jednoćelične i dovoljne za život samo jedne manje porodice, u mlađim naseljima otkrivene su velike pravougaone građevine od 40 do 60 m2 sa većim brojem prostorija i ugrađenim “nameštajem” (banci, peći, mangani, dolapi, stolovi).