Amortizacija – Osnovna sredstva i njihovo trošenje

UVOD
Stalna imovina se klasifikuje (ili grupu za otudjenje) kao imovinu koja se drži za prodaju ako se njena knjigovodstvena vrijednost može povratiti prevashodno prodajnom transakcijom, a ne daljim korišćenjem. Da bi se ovo desilo, imovina (ili grupa za otudjenje) moraju da budu dostupni za momentalnu prodaju u svom trenutnom stanju isključivo pod uslovima koji su uobičajeni za prodaje takve imovine (ili grupa za otuńenje) i njena prodaja mora biti vrlo verovatna. Imovina priznata kao stalna u skladu sa MRS 1 Prezentacija finansijskih izveštaja (revidiranim 2003. godine) se ne klasifikuje ponovo kao obrtna imovina dok ne zadovolje kriterijume da se klasifikuju kao imovina koja se drži za prodaju u skladu sa ovim MSFI. Imovina grupe koju bi entitet uobičajeno smatrao stalnom koja se stiču isključivo zbog ponovne prodaje se ne klasifikuje kao tekuća osim ako ne zadovoljava kriterijume za priznavanje kao imovina koja se drži za prodaju u skladu sa ovim MSFI.

OSNOVNA SREDSTVA (TRAJNA)
Osnovna ili stalna sredstva su trajni, materijalni oblik sredstava preduzeća. Osnovna sredstva su dio ukupnih sredstava preduzeća, koja se postepeno troše u procesu poslovanja i to u dužem vremenskom periodu i kroz više radnih ciklusa. Upotrebom i korišćenjem u procesu rada osnovna sredstva ne mijenjaju svoj materijalni oblik.
Najveći dio osnovnih sredstava preduzeća čini oprema odnosno sredstva za rad. Medjutim, nisu sva sredstva za rad osnovna sredstva. Sredstva za rad male vrijednosti i kraćeg roka upotrebe (manje od godinu dana), ne ubrajaju se u kategoriju osnovnih sredstava.
Osnovna sredstva su šira kategorija od sredstava za rad.Prema nomenklaturi,ona sredstva za rad čiji je vijek upotrebe kraći od jedne godine ne spadaju u osnovna sredstva .To su npr.sitan inventar ,dio ambalaže,određene vrste alata i sl.Njihov vijek trajanja je kraći od godinu.
Osnovna sredstva sačinjavaju i gradjevinski objekti, šume, zemljište i druga prirodna bogatstva.
U osnovna sredstva spadaju i odredjena prava dugoročnog karaktera (koncesije, patenti, licence), dugoročna finansijska ulaganja, kao i nematerijalna ulaganja.
Trošenje osnovnih sredstava (izraženo u novčanom obliku) naziva se amortizacija. Novčana sredstva od amortizacije služe za nabavku novih, odnosno reprodukovanje osnovnih sredstava preduzeća.

Osnovna sredstva prema stanju (funkciji)
Prema stanju osnovnih sredstava u odnosu na proces poslovanja preduzeća, ona se javljaju u slijedećim oblicima:

a) osnovna sredstva u pripremi,
b) osnovna sredstva u upotrebi,
c) osnovna sredstva izvan upotrebe.

Osnovna sredstva u pripremi
Ovu kategoriju osnovnih sredstava čine uglavnom investicije u toku, namenjene za pripremu delatnosti preduzeća. To su: započeti radovi na izgradnji pojedinih vrsta osnovnih sredstava kao što su: gradjevinski objekti i oprema, priprema zemljišta dugogodišnjim zasadima (voćnjaci, plantaže), kao i zalihe gradjevinskih materijala. Ova sredstva se posle odredjenog vremenskog perioda uključuju u proces rada i poslovanja preduzeća kao osnovna sredstva u upotrebi.