Društveni sistem kao stohastički sistem

1. Uvod
U svakodnevnoj teoriji i praksi, veoma je rasprostranjena upotreba termina sistem.
Sistem se može definisati kao organizacija načinjena od grupisanih pojedinaca ili struktura koje imaju različite funkcije, karakteristike, poreklo ili status.
Ljudska individua nije u stanju da u dužem vremenskom periodu samostalno preživi u prirodi. Za njen opstanak važna je saradnja sa drugim ljudima. Čovek je društveno biće. Opstaje samo kao deo šire ljudske zajednice, kao član društva.
Na primer, društveni sistem može podeliti veliku oblast kao što je ljudska populacija na grupe. Porodica, rod, imućstvo, društvene klase… Ove demografske podeljenosti se možda najbolje mogu iskoristiti u marketinškom sektoru, kako bi pomogle kompanijama da najbolje pronadju njihovo ciljno tržište i ostvare bolju prodaju.
Ukratko, sistem se može definisati kao: ukupnost međusobno funkcionalno povezanih delova.
2. Zašto se društvo može posmatrati kao sistem ?
Društvo se kao i ostali fenomeni, može posmatrati na različite načine. Ono se može posmatrati kao totalitet, kao celina. Može se posmatrati kao sistem koji se sastoji iz manjih celina ili delova, podsistema međusobno na najrazličitije načine povezanih, a koji su stalnoj interakciji tj. međudejstvu. Podsistemi utiču jedni na druge u ograničenom ili neograničenom vremenskom periodu, razmenjujući, materiju, energiju ili informacije.

Slika 1. Ilustracija društvenog sistema
Društvo se, (posmatrano kao sistem) sastoji iz više podsistema. Privreda je samo jedan od njih. Obrazovni, naučno-istraživački, pravni, kulturni, zdravstveni, socijalni… sistemi se takođe mogu identifikovati kao podsistemi društva. U značajne delove društva spada i politički sistem. Društvenim kretanjima i razvojem društva može se upravljati. Društvo, kao svrhovit i organizovan sistem, spada u red sistema koji, pored ostalih podsistema, sadrže i podsistem upravljanja.
Naravno, moguća su i drugačija viđenja društva i njegovih elemenata. Ona su uvek opredeljena osnovnim ciljem analize. U ovom slučaju osnovni predmet razmatranja je privreda a ne društvo. Težnja da se privreda posmatra kao najznačajniji deo društva i zbog toga se ono posmatra na ovaj način.
U kakvom su odnosu društvo i njegovi podsistemi? Društveni sistem u odnosu na njegove podsisteme predstavlja sistem višeg reda. Zbog toga su podsistemi prožeti osnovnim svojstvima društva (društvenim vrednostima), višeg sistema kome pripadaju.
U protivnom ne bi postojala veza koja sistem drži na okupu i podsistem koji nije prožet osnovnim svojstvima višeg reda bio bi odbačen ili osuđen na propast. Na drugoj strani, svaki od navedenih podsistema društva relativno je samostalan u odnosu na društveni sistem jer bi inače izgubio osnovno obeležje dela, podsistema. Ako nema relativne samostalnosti delova, ne može se govoriti ni o celini, sistemu sastavljenom od delova.