Ekspertni sistemi

UVOD
Ekspertni sistemi su jedna vrsta programske podrške ili softvera na računaru, koja zamjenjuje čovjeka, bilo u većoj ili manjoj mjeri. Ekspertski sistemi rešavaju realne probleme iz različitih oblasti, koji bi inače zahtevali ljudsku ekspertizu. Cilj je da uvek računarski program daje korektne odgovore, u datoj oblasti, ne lošije od eksperta, ali je to teško dostižno. Zato se postavlja manje ambiciozan cilj, traži se da sistem pruži pomoć u odlučivanju.

Ekspert je stručnjak u nekoj oblasti koji poseduje i efikasno koristi određeno znanje, razumevanje problema i zadataka, veštine i iskustva. Eksperti poseduju i sposobnost da u konkretnom problemu koji rešavaju prepoznaju tipski zadatak.

Prvo ćemo objasniti pojam i značaj ekspertnih sistema, da bi smo svatili njihovu glavnu primjenu. Zatim ćemo izložiti osnovne komponente ekspertnog sistema. Veći dio rada se odnosi na objašnjavanje izgradnje ekpertnih sistema. U zadnjem dijelu rada pojasnićemo ljuske ekspertnih sistema, o automatkom učenju i kvalitativnom modeliranju.
1. POJAM I ZNAČAJ EKSPERTNIH SISTEMA
U problematičnim situacijama i kod donošenja složenijih odluka neophodan je dobar stručnjak, odnosno ekspert. Pomoć je potrebna u bilo kojim sferama života.

Osnovna svojstva eksperta jesu:

• da primjeni svoja znanja na optimalan način;
• obrazloži svoje odluke i prijedloge;
• dogovara se sa drugim ekspertima i proširuje svoja znanja;
• formira i napušta određene zaključke;
• pronalazi najbrži način sa dođe do rješenja i u praksi;
• da ocjeni na osnovu iskustva gdje je rješenje problema.

Danas je informatika toliko uznapredovala da je uvijek moguće raspolagati ekspertnim uslugama, odnosno ekpertnim sistemima. Ekspertni sistemi su jedna vrsta programske podrške ili softvera na računaru, koja zamjenjuje čovjeka, bilo u većoj ili manjoj mjeri. Na osnovu unesenih podataka i logičkih algoritama, ekspertni sistemi pomažu u rješavanju problema.

Pored pojma ekspertni sistem koriste se i sljedeći pojmovi: Sistem zasnovan na znanju, inteligentni informacioni sistem, inteligentni sistem zasnovan na znanju i sistem znanja su pojmovi koji se takođe koriste za ekpertne sisteme. Ekpresnost je znanje i vještina da se riješi određeni nastali problem.

Ekpertni sistem je podsistem područja vještačke intelegencije. To područje se naziva naučni inžinjering (engl. „Knowledge Engineering“).

Da bi se postigao visok nivo rješavanja nastalih problema u ekpertnom sistemu potrebno da pojedinac ima višegodišnje stručno obrazovanje.

ES upotrebljava osnovu znanja i služi kao konsultant rukovodiocu. Ekspertni sistemi predstavljaju pokušaj da se u kompjuterske programe ugrade procesi razmišljanja i odlučivanja koji se odvijaju kod ljudi eksperata. Klasifikacija ES je izvršena prema njohovoj aktivnosti.