Poreski bilans

1. UVOD
Porez je nastao sa nastankom države, njihov razvoj se posmatra kroz četiri perioda ljudskog razvoja društva: u antičkoj državi, feudalizmu, kapitalizmu i u socijalizmu.
Porez predstavlja glavni izvor javnih prihoda za funkcionisanje jedne države. Da bi država vršila veliki broj dužnosti iz svoje nadležnosti na koje je obavezna po osnovu Ustava, zakona i drugih propisa, potrebna su sredstva koja se prikupljaju iz različitih izvora, primenom brojnih finansijskih instrumenata. Porezi su osnovni izvor prikupljanja prihoda, odnosno država od subjekata pod svojom poreskom vlašću uzima novčana sredstva, bez neposredne protivusluge.
Poreski sistem je skup poreskih propisa, instituta i normi, vezanih u jedinstven mehanizam,a u svrhu ostvarenja odredjene poreske politike., tj. poreski sistem predstavlja skup instituta i instrumenata koji stoje na raspolaganju poreskoj vlasti za ostvarivanje odredjenih fiskalnih, ekonomskih, socijalnih i političkih ciljeva u okviru datog ekonomskog sistema.
Poreske sisteme, prema obliku u kojem se mogu pojaviti, delimo na:
– Poreski monizam i
– Poreski pluralizam.
Poreski monizam je takav poreski sistem koji predvidja samo jedan i jedinstveni porez (Single Tax System). Praksa je pokazala da poreski monizam nije moguće sprovesti, jer bi on morao biti sve veći, da bi mogao da osigura sredstva za vrlovelike rashode moderne države.
Poreski pluralizam je sistem sastavljen od više poreskih oblika, instrumenata, grupa i dr. U sistemu više poreskih oblika, instrumenata i grupa moguće je kombinovati poresku politiku, učinak poreske politike je veći, jer pojedini poreski obveznik, koji eventualno izbegne plaćanje jednog poreza, lako potpadne pod drugi oblik oporezivanja. Ovaj sistem sve više dobija na značaju razvojem ekonomsko-piolitičkih, socijalnih idrugih ciljeva oporezivanja, uz već poznati čisto fiskalni cilj.
Pluralističke poreske sisteme čine dve grupe i to
A) Direktni porezi: B) Indirektni porezi:

-Porez na imovinu -Porez na dodatu vrednost
-Porez na dohotke -Carine,
-Porez na dobit -Akcize

2. POREZ NA DOBIT

Porez na dobit preduzeća spada u najznačajnije oblike javnih prihoda koji ima izraženu razvojnu i stabilizacionu funkciju. To je složen poreski oblik, pogodan i rado korišćen za ostvarivanje brojnih ekstra fiskalnih ciljeva oporezivanja, kroz razne poreske olakšice u vidu podsticanja privrednog rasta, smanjivanja regionalnih razlika i sektorskih dispariteta, kao i povećanja zaposlenosti. Ovaj poreski oblik se u nekim svojih prethodnim pojavnim oblicima sreće još krajem 19-og veka, a u većem broju država u toku i posle prvog svetskog rata.
U poreski sistem Republike Srbije, uveden je 01.01.1992.godine pod nazivom porez na dobit korporacija.

1. Poreski obveznik

Poreski obveznik poreza na dobit pravnih lica je:

1.1. Privredno društvo, odnosno preduzeće, odnosno drugo pravno lice osnovano radi obavljanja delatnosti u cilju sticanja dobiti, koja mogu biti organizovana u nekim od sledećih oblika:
a) Akcionarsko društvo;
b) Društvo sa ograničenom odgovornošću;
c) Ortačko društvo;
d) Komanditno društvo;
e) Društveno preduzeće;
f) Javno preduzeće

1.2. Zadruga koja ostvaruje prihode prodajom proizvoda na tržištu ili vršenjem usluga uz naknadu;

1.3. Drugo pravno lice osnovano radi obavljanja delatnosti u cilju sticanja dobiti, kao i druga pravna lica koje nije osnovano u cilju sticanja dobiti, ukoliko ostvaruje prihode prodajom proizvoda na tržištu ili vršenjem usluga uz naknadu.
Obveznik poreza na dobit je i nerezident Republike, za dobit koju ostvari poslovanjem preko stalne poslovne jedinice koja se nalazi na teritoriji Republike