Pravo EU

I IZVORI PRAVA EU
Izvori prava EU su pravni akti koji sadrže pravne norme na kojima počiva funkcionisanje EU.
Najvažniji izvori prava su:
1) osnivački ugovori
2) akti institucija EU
3) sporazumi (ugovori) sa trećim zemljama
4) sudska praksa

o OSNIVAČKI UGOVORI

Pravni osnovi konstituisanja Unije sadržani su u osnivačkim ugovorima koji su nastali na odlukama država članica i saglasnošću o formiranju Zajednice (Unije) entiteta sui generis pravne strukture.

1.Ugovor O Evropskoj Zajednici Za Ugalj I Čelik (Ezuč)
Evropska zajednica za ugalj i čelik je prva evropska zajednica koja se razvila sa namerom da se uspostavi miroljubivo i efikasno korišćenje ovih resursa. Ova organizacija je bila otvorena za saradnju i sa drugim državama.
Ugovor je potpisan 1951. i formirane su sledeće institucije: Savet ministara, Asambleja i Sud pravde.
Najvažniji organ je Visoka vlast koja se stara o realizaciji ciljeva iz ugovora. To su bili uspostavljanje zajedničkog tržišta, ukidanje carina i barijera u svrhu slobodnog prometa uglja i čelika.
Visoka vlast je mogla donositi odluke i preporuke koje su obavezivale članice bez njihove saglasnosti (ipak postojala je potrebna saglasnost Saveta ministara).
Savet ministara su činili predstavnici nacionalnih vlasti. Savet je imao ulogu koordiniranja aktivnosti nacionalnih vlada i visoke vlasti.
Parlament su činili članovi nacionalnih parlamenata i služio je za administraciju i kontrolu. Parlament je mogao i 2/3 većinom da smeni Visoku vlast.
Sud pravde se starao o primeni osnivačkog i drugih pravnih akta. Pred sudom su se mogla pojaviti i pravna i fizička lica, i imao je nadležnost nad institucijama država članica.

2. Ugovor O formiranju Evropskoj Ekonomskoj Zajednici (Eez) I Evropskoj Zajednici Za Atomsku Energiju (Ezae)
Ugovor o EEZ je potpisan u Rimu 1957. Tada je potpisan i ugovor o EZAE.
1960. ugovor o evropskoj zoni su potpisale Britanija, Austrija, Portugal, Norveška, Švedska, Danska, Švajcarska.
Delovalo je da je to konkurentska organizacija, međutim razvijeni su dobri odnosi.
Osnovni cilj Zajednice jeste rušenje barijera koje dele Evropu, stvaranje zajedničkog tržišta, povećanje ekonomske stabilnosti i životnog standarda, uspostavljanje carinske unije. Predviđena je harmonizacija zakonodavstva.
Institucije su preuzete od EZU samo je umesto Visoke vlasti utanovljena Komisija (sa nešto užim nadležnostima).
Najvažniju ulogu imao je savet ministara.
Međunarodno pravni subjektivitet imaju sve tri zajednice. One mogu sticati prava i obaveze, biti pred sudom, zaključivati međunarodne ugovore.
EZAE je nastala na osnovu saglasnosti država članica o potrebi razvoja zajedničke politike oko atomske energije. Sistem formiran Rimskim ugovorima pokazivao je nedostatke u tom smislu što su postojali zajednički (sud i parlament) i posebni (ostali) organi.
Zajednice su imale zajedničke administativne službe za informisanje, izdavaštvo, statistiku i pravnu službu. U Rimskom ugovoru je predviđen prelazni period za ostvarenje ciljeva do 1970. (ispunjen godinu pre roka) .
3. MERGER ugovor iz 1965.
Potpisan 1965, na snazi od 1967. radi objedinjavanja institucija. Oba člana komisije biraju zemlje članice.
Pored Parlamenta i Suda pravde uspostavljeni su i Komisija i Jedinstveni savet. Nastaje i sistem finansiranja Zajednice iz sopstvenih izvora čime je postala mnogo više nezavisna i manje osetljiva na pritiske od strane članica.

4. Jedinstveni Evropski Akt Iz 1986.
Donet sa ciljem da se do 1992. formira unutrašnje tržište. Rad je bio u senci dva stanovišta pristalica čvršćeg jedinstva sa jedne i pristalica državnog suvereniteta s druge strane.
Kroz reformu strukturnih fondova uvršćeni su finansijski instrumenti. Neophodno je uspostaviti slobodu kretanja lica, roba, kapitala i usluga.
Komisija dobija veća ovlašćenja u izvršnoj vlasti, a Parlament u spoljnoj politici. Takođe, proširen je broj slučajeva gde se odlučuje kvalifikovanom većinom.
Jedinstvenim Evropskim aktom institucionalizovani su Evropski savet i Sud prve instance.