Računarski softver

1.1UVOD
Od davnina ljudi su stalno iskazivali potrebu za minimizacijom svog umnog i fizičkog rada koristeći određena pomagala, alatke i mašine. U početku su korišćena prosta oruđa napravljena sa ciljem da se olakša isključivo fizički rad. Kasnije, sa razvojem nauke i tehnike i pronalaskom specijalizovanih uređaja i mašina, stvorili su se uslovi da se rastereti i čovekov umni rad. Poslednjih sedamdeset godina intezivno se koriste razne vrste specijalnih mašina koje nazivamo računari.
Prvi računari su se pojavili kao odgovor na čovekovu težnju da se proces računanja pojednostavi, ubrza i učini tačnijim. Danas se računari koriste u gotovo svim sferama privatnog i poslovnog života ljudi. Koriste se za rešavanje širokog spektra složenih naučno-tehničkih problema (projektovanje i upravljanje procesima u industriji, saobraćaju, komunikacijama i sl.), u ekonomiji (za potrebe menadžmenta, knjigovodstva, bankarstva,…), u umetnosti i izdavaštvu (procesiranje i prelom teksta, crtanje, slikanje, sintezu, obradu i reprodukciju audio i video materijala), kao i u svakodnevnom životu (korišćenje kućnih uređaja poput radija i televizije).
Potreba za uspostavljanjem i održavanjem veza između ljudi, raznih organizacija, preduzeća i sl. predstavlja još jedan segment ljudskog interesovanja gde su računari zauzeli lidersko mesto. Upotrebom računara današnja era mobilne telefonije i intereneta podigla je nivo kvaliteta u komunikaciji omogućivši brzu i jednostavnu komunikaciju između ljudi, razmenu dokumenata i elektronske pošte, pretragu podataka, elektronsko bankarstvo i trgovinu, oglašavanje i reklamiranje i mnoštvo drugih javnih i privatnih servisa.Svaki savremeni elektronski računar, pored svoje fizičke konstrukcije – hardvera poseduje i sistem programa – softver.
Softver je niz naredbi koji je smešten u memoriji računara, izvršava se na nekom hardveru i neophodan je za svrsishodno delovanje jednog računarskog sistema. Pojam softver prvi je iskoristio John W. Tukey 1957. godine. Pojam je nastao kao analogija pojmu hardver. Na engleskom reč hardver označava čvrste, opipljive delove računara, dok je softver dobio naziv od engleske reči soft – meko.
Kritičan trenutak u razvoju softvera je softver Linus Torvalds-a studenta operativnih sistema iz Helsinkija. Linux se koristi i danas i besplatan je za sve korisnike, po odluci njegovog tvorca. Uspeh Linux-a inspirisao je proizvođače Apple, Sun, Hewlett Packard, Microsoft idruge da isporučuju programe sa otvorenim izvornim kodom.

Softver je skup raznovrsnih računarskih programa koji obavljaju različite funkcije. Svaki program je sačinjen iz niza programskih instrukcija koje su napisane sa ciljem izvršavanja određenog problema. Instrukcije se kodiraju i smeštaju u određene fajlove na hard disku.
Razvoj računarske tehnologije ne bi bio moguć bez začetka i razvoja određenih naučnih oblasti kao što su računarsko inženjerstvo, nauka o računarima i računarske tehnologije. Računarsko inženjerstvo se bavi projektovanjem i proizvodnjom fizičkih komponenti računara, nauka o računarima se bavi teorijskim aspektima arhitekture računara i računarskog softvera, dok se računarske tehnologije bave praktičnom primenom računara.
Primena sve savremenijih tehničkih sredstava, a posebno elektronskih računara za automatsku obradu podataka uslovila je razvoj još jedne naučne discipline kaja se naziva informatika.

1.2. HARDVER, SOFTVER I RAČUNARSKI PROGRAMI
Softver ne može raditi bez hardvera, kao što hardver ne može raditi bez softvera. Na hardveru(kao što je hard disk) se nalazi softver (kao što je operativni sistem), softver obično upravlja hardverom. Obično, softver sa hard diska se učitava na RAM memoriju odakle se prosleđuje procesoru koji izvršava naredbe koje sadrži neki program (softver). Najniži nivo softvera je mašinski kod (binarni kod), najjednostavniji oblik programa koji je obično teško promjeniti. Softver se zato češće piše u programskim jezicima višeg nivoa koje ljudi mnogo bolje razumiju nego li nule i jedinice. Za prevođenje programskih naredbi se koristi kompajler koji ponovo prevodi taj kod u, najniži, mašinski kod koji računar razumije (nule i jedinice).
Sve što računar radi, rezultat je sekvenci ekstremno jednostavnih aritmetičkih i logičkih operacija izvršenih velikom brzinom. Zadatak programera je da razvije instrukcije koje objedinjavaju ove operacije na upotrebljiv i odgovarajući način koji računar prepoznaje.
Algoritam je set procedura koje se izvršavaju korak po korak u cilju obavljanja nekog zadatka. Računarski program počinje sa nekim algoritmom napisanim na prirodnom jeziku, a zadatak programera je da algoritam prevede u program.
Na osnovu funkcija koje izvršava, softveri se dele na sledeće grupe:
1.    sistemski softver, koji koordinira rad hardvera i obavlja brojne operacije koje korisnici obično ne vide,
2.    aplikativni softver, koji služi kao proizvodni alat i pomaže korisnicima računara da reše određene probleme,
3.    kompajleri i drugi programi za prevođenje, koji omogućavaju programerima da kreiraju programe,
4.    drajveri i drugi uslužni programi, koji omogućavaju rad periferija računara, administraciju, održavanje i zaštitu računarskog sistema.