Sistem za kocenje motornih vozila

 
Uvod

Sa aspekta bezbjednosti saobracaja, uređaj za zaustavljanje je jedan od najvažnih uređaja na motornom vozilu. Zadatak uređaja za zaustavljanje je veoma kompleksan, a da se takvi zahtjevi ispune, na vozliu se ugrađuju kočioni sistemi:
1. Radna kočnica
2. Pomoćna kočnica
3. Parkirna kočnica
Vozač, rukom ili nogom djeluje na komandu i na taj način se realuzuje kočenje. Aktiviranjem sistema za kočenje nastaje trenje između pokretnih i nepokretnih elemenata kočnice. Kinetička energija vozila se pretvara u toplotnu energiju, koja se oslobađa zbog radne sile trenja nepokretnih i pokretnih elementa izvrsnog mehanizma kočnice. Ostvareni moment kočenja zavisi od angažovanog momenta sile prianjanja između pneumatika i podloge. Angažovana vrijednost sile prijanjanja zavisi od stanja pneumatika, karakteristike podloge, vlažnosti podloge, brzine kretanja i drugo…

Građa kočionog sistema

Kočioni sistem je skup mehanizama, koji ima zadatak da postepeno smanji brzinu vozila, da ga zaustavi i da ga održi u stanju mirovanja.
Da bi ovi zadaci bili ostvareni sa što većom sigurnošću, motorna vozila moraju imati najmanje dva, odnosno tri, nezavisna sistema kočenja i to:
• Radni,
• Pomoćni i
• Parkirni.
Radna kočnica je kočioni sistem koji vozač koristi pri normalnom usporavanju ili kočenju vozila, djelovanjem noge na pedalu kočnice. Ovaj sistem djeluje na sve točkove vozila.
Pomoćna kočnica je sistem koji se koristi u slučaju otkazivanja radne kočnice. Komanda ove kočnice je obično ručna, a djeluje najmanje na polovinu točkova vozila.
Parkirna kočnica je sistem koji vozilo trajno održava u stanju mirovanja i kada vozač nije prisutan.
Kočioni sistem se sastoji iz:
• Komandnog uređaja,
• Prenosnog mehanizma (transmisije) i
• Izvršnog mehanizma ili mehanizma kočnice.
Komandni uređaj može biti izveden pomoću pedale na koju se djeluje nogom (kod radne kočnice) ili pomoću ručica (pomoćna ili parkirna kočnica).
Prenosni mehanizam kočionog sistema prenosi silu vozača sa komandnog uređaja na izvršni mehanizam, odnosno mehanizam kočnice. Prenošenje sile može biti:
• Mehanički,
• Hidraulički,
• Pneumatski i
• Kombinovano (hidraulički-pneumatski).
Izvršni mehanizam (mehanizam kočnice) ima zadatak da kinetičku energiju vozila pretvori u toplotnu energiju trenjem između nepokretnihh i pokretnih djelova.