Ana Karenjina

Rani život
Rođen je u Jasnoj Poljani u Rusiji, od oca Nikolaja Iliča Tolstoja i majke Marije Nikolajevne (rođ. Vokonski). Bio je izdanak jedne od najznačajnijih ruskih grofovskih porodica, koja je već nekoliko vekova Rusiji davala mnoge generale, diplomate i pisce.
Dugo godina imao je tutore, ali nakon smrti roditelja 1830. brigu o njemu su preuzeli najbliži rođaci. Na Kazanjskom Univerzitetu je studirao pravo i orijentalne jezike, nakon što je 1844.napustio studije arapsko-turske filologije. Ubrzo i to napušta, podučavajući se samostalno, a započinje i vođenje dnevnika, koji piše do kraja života.Dugo vremena je provodio u Moskvi i Sankt Peterburgu.Napuštajući seoski život, odlazi u južnu Rusiju, gde je njegov brat služio u Krimskom ratu. Ubrzo kao dobrovoljac započinje službu u vojsci, i piše svoje prvo autobiografsko delo “Detstvo” (Detinjstvo), što mu je donelo priznanje i otvorilo mu put u književne vode. Nakon povratka, otvara školu u Jasnoj Poljni za seosku decu i piše o progresivnim teorijama školovanja.
Rano stvaralaštvo i brak
Kasnije delo “Otročestvo” (Dečaštvo) kao i prethodno, usredsređuje se na psihološku i moralnu karakterizaciju heroja od njegove desete do kasnijih godina. Prikazuju svežu, idiličnu sliku ranog detinjstva, nevinosti i radosti, ali i pripovedačevu opservaciju. 1855. pojavljuju se “Sevastopoljske priče”, verovatno autobiografsko delo o mladiću koji je prisiljen na vojnu službu (gde je i sam Tolstoj učestvovao u odbrani opkoljenog Sevastopolja).Dana 23. septembra 1862. venčao je sa Sofijom Andrejevnom Bers, kćerkom moskovskog fizičara, s kojom je imao trinaestoro dece, od koje je petoro umrlo u ranoj dobi. Iako je žena iz njegovih ranih dnevnika doznala za brojne Tolstojeve ljubavne afere, što on nije sakrivao, imali su skladan bračni odnos i porodičnu sreću, što je njemu omogućilo da nesmetano radi na najvećima delima.
Kritike i prihvaćenost
Engleska književnica Virdžinija Vulf je tvrdila da je Tolstoj najveći romanopisac svih vremena. I sam Džejms Džojs je zapisao: “On nije nikad dosadan, niti glup, nikad umoran, pedantan ili teatralan.“ Tomas Man je pisao o Tolstojevoj bezazlenosti: “Rijetko je radio kao umetnik, više kao prirodnjak.“ Veliku reputaciju su mu doneli dela „Rat i mir“, „Ana Karenjina“. Njegov književni rad sastojao se iz pokušaja napada na rusko društvo, koje je verno slikao, a i sam mu je pripadao. U delu „Kozak“(1863) opisuje kozački život i ljubav jednog aristokrate, zaljubljenog u seosku devojku. Delo „Ana Karenjina“ (1877) ima za temu život uzorne majke i supruge u atmosferi licemerja visokog plemstva, koja razbija okove i protiv pravila započinje život sa čovjekom koga voli. Na sasvim drugoj strani je lik Ljevina, seoskog vlastelina, koji je u potrazi za verom u Svevišnjeg i filozofskim motivima za život. On živi i radi sa seljacima, pokušavajući da sprovede reformu njihovog postojećeg stanja.