Besnilo u srbiji od 2007 do 2012

5. REZULTATI I DISKUSIJA

U periodu od 2006. do 2012. godine u okviru pasivnog nadzora ispitano je ukupno 3549 uzoraka na besnilo, odnosno po godinama 549, 528, 740, 590, 462, 409 i 271 uzorak. Besnilo je potvrđeno u 923 uzorka. U okviru aktivnog nadzora sprovedenog krajem 2011. i početkom 2012. godine, ispitano je 1385 uzoraka od kojih je 11 bilo pozitivno.Pozitivni uzorci se odlikuju prisustvom aglomerata nukleokapsidnih proteina virusa u nervnim ćelijama, koji se pod svetlošću fluorescentnog mikroskopa uočavaju u vidu svetlozelenih fluorescirajućih tačaka.

Godina 20006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Broj pregledanih uzoraka 549 528 740 590 462 409 271
Broj pozitivnih uzoraka 192 160 233 181 104 43 10
Broj negativnih uzoraka 357 368 507 409 358 366 261
Procentualna zastupljenost pozitivnih u odnosu na broj pregledanih uzoraka 34,97% 30,30% 31,49% 30,68% 22,51% 10,51% 3,69%
Tabela 3. Prikaz broja pregledanih, pozitivnih i negativnih uzoraka ispitanih na besnilo u okviru pasivnog nadzora u periodu od 2006. do 2012. godine

Uočava se da je broj pozitivnih uzoraka u periodu do 2010. godine činio približno jednu trećinu broja pregledanih (u proseku 31,86%). Već 2010. godine
taj broj je nešto niži (22,51%), a rezultati iz 2011. i 2012. godine ukazuju na
pozitivne efekte oralne vakcinacije lisica jer je prijavljen manji broj sumnjivih
slučajeva, a procenat pozitivnih je opao na 3,69%. Rezultati monitoringa takođe
ukazuju na uspešnost oralne vakcinacije lisica protiv besnila jer je od 1385 uzoraka,
koji uglavnom potiču od izlovljenih lisica i šakala, virus besnila ustanovljen
samo u 11 uzoraka. Teritorija Republike Srbije je zbog lakšeg obavljanja veterinarske delatnosti i sprovođenja mera čiji je cilj kontrola, suzbijanje i iskorenjivanje pojedinih oboljenja životinja, podeljena na 12 epizootioloških područja.
28
To su: somborsko, subotičko, zrenjaninsko, novosadsko, šabačko, beogradsko, pančevačko, požarevačko, zaječarsko, jagodinsko, kraljevačko i niško, a podaci pokazuju da je na
tim područjima incidencija besnila neujednačena. Epizootiološka situacija jednog
područja povezana je sa situacijom kako u susednom epizootiološkom području
naše zemlje, tako i sa situacijom u pograničnim oblastima susednih zemalja. Istraživači iz Velike Britanije, Bugarske i Nemačke su, analizirajući sekvencu gena
koji kodira sintezu nukleoproteina virusa besnila, ustanovili visok procenat sličnosti sekvenci bugarskih, srpskih i bosansko-hercegovačkih izolata virusa. Time je potvrđeno da državne granice ne predstavljaju barijeru za virus besnila u epizootiološkom smislu. [13]
Tako se, na teritoriji požarevačkog epizootiološkog područja, uočava nekoliko godina sa visokim brojem dijagnostikovanih slučajeva besnila u okviru pasivnog nadzora (od 2006. do 2008. godine). Narednih godina (od 2009. Do 2012. godine) sumnjivi slučajevi su veoma retko bili potvrđeni, a besnilo manje prisutno.

Godina 20006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Broj pregledanih uzoraka 42 55 80 36 69 61 32
Broj pozitivnih uzoraka 22 28 35 7 6 5 6
Broj negativnih uzoraka 20 27 45 29 63 56 28
Procentualna zastupljenost pozitivnih u odnosu na broj pregledanih uzoraka 52,38% 50,91% 43,75% 19,44% 8,70% 8,2% 18,75%

Tabela 3. Prikaz broja pregledanih, pozitivnih i negativnih uzoraka ispitanih na besnilo na požarevačkom epizootiološkom području od 2006. do 2012. godine

Ako se posmatraju životinjske vrste kod kojih je postojala sumnja
(pas, mačka, kuna, vuk, lisica i dr.), a kasnije i diagnostikovano besnilo, kao i na
teritoriji čitave zemlje, lisica dominira. Ali i kod ove vrste se uočava značajan pad
broja pozitivnih slučajeva u poslednje četiri godine.

29
Godina Pozitivne lisice Negativne lisice Broj pregledanih lisica
2006. 20 4 24
2007. 26 4 30
2008. 30 13 43
2009. 5 11 16
2010. 5 34 39
2011. 3 20 23
2012. 4 15 19
Tabela 4. Prikaz broja pregledanih, pozitivnih i negativnih lisica na požarevačkom epizootiološkom području od 2006. do 2012. godine

U okviru monitoringa efikasnosti oralne vakcinacije lisica protiv besnila
krajem 2011. i početkom 2012. godine ispitano je 86 uzoraka sa požerevačkog epizootiološkog područja. Tri lisice su bile pozitivne. Slična situacija je registrovana i na novosadskom epizootiološkom području. Na ovom području u okviru pasivnog nadzora uočava se nagli pad broja pozitivnih uzoraka od 2010. godine, tako da već 2012. godine nije potvrđen ni jedan slučaj besnila.

Godina 20006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Broj pregledanih uzoraka 166 118 123 87 106 95 62
Broj pozitivnih uzoraka 69 20 18 15 7 1 0
Broj negativnih uzoraka 97 98 105 72 99 94 62
Procentualna zastupljenost pozitivnih u odnosu na broj pregledanih uzoraka
41,57%
16,95%
14,63%
17,24%
6,60%
1,05%
0%
Tabela 4. Prikaz broja pregledanih, pozitivnih i negativnih uzoraka na besnilo na novosadskom epizootiološkom području od 2006. do 2012. Godine

30
Na novosadskom epizootiološkom području pored lisica koje su
najčešće bile predmet opravdane sumnje na besnilo, u daleko većoj meri na pregled
su dostavljani uzorci poreklom od pasa i mačaka, koji su bili predmet sumnje
usled nanošenja ujednih ozleda čoveku. Međutim, kod ovih vrsta životinja besnilo
je ređe laboratorijski dijagnostikovano . Na ovom epizootiološkom području, u posmatranom sedmogodišnjem periodu je izvršen najdetaljniji pasivan nadzor.

Godina
Pozitivne lisice
Negativne lisice
Ukupno pregledanih lisica
Pozitivni psi i mačke
Negativni psi i mačke Ukupno pregledanih pasa i mačaka
2006 61 26 87 6 63 69
2007 16 18 34 4 73 77
2008 14 24 38 4 81 85
2009 11 12 23 3 59 62
2010 5 34 39 1 58 59
2011 0 38 38 1 41 42
2012 0 25 25 0 29 29
Tabela 5. Prikaz broja pozitivnih i negativnih slučajeva besnila lisica, pasa i mačaka na novosadskom epizootiološkom području od 2006. do 2012. godine

U okviru monitoringa efikasnosti oralne vakcinacije lisica protiv besnila
krajem 2011. i početkom 2012. godine ispitano je 153 uzorka sa novosadskog
epizootiološkog područja. Virus besnila nije dokazan ni u jednom uzorku.
Analizom dobijenih rezultata pasivnog nadzora sa jagodinskog epizootiološkog područja uočava se nagli porast broja besnih životinja 2008. i 2009.
godine .
U ovom periodu sa jagodinskog epizootiološkog područja, u okviru
pasivnog nadzora, na ispitivanje je dostavljeno 204 uzorka od čega je 97 bilo
poreklom od lisica. Od njih 97, 68 uzoraka ili 70,01% reagovalo je pozitivno.