Eolska erozija

UVOD
Globalno posmatrano, eolska erozija spada u značajne faktore degradacije zemljišta. Ovaj vid erozije izazvane vetrom pričinjava evidentne štete, pre svega u poljoprivredi i vodoprivredi, ali nepovoljno utiče i na sve komponente životne sredine, te su stoga očiti i ekonomski i ekološki aspekti ovog problema (http://www.usda.gov; http://www.weru.ksu.edu). Pojava eolske erozije najčešće se dovodi u vezu samo sa područjima gde je već poprimila gotovo katastrofalne razmere (pustinje, peščare i sl.).
Međutim, neosporna je činjenica da se procesi eolske erozije odvijaju na skoro svim prostorima i zemljištima. Ovim uticajima je posebno izloženo obradivo oranično zemljište sa fino razrahljenim površinskim slojem i znatnim delom godine bez ikakve, ili sa nedovoljnom zaštitom vegetacije (Papendick, 1998). Još početkom XX veka jasno je ukazano da „agronomske nauke neće postići vrhunske uspehe ako se ne prouče stihijske sile vodne i eolske erozije i ne pronađu načini da se njihovo delovanje svede na što je moguće manju meru“. Tako je, prema navodima Oldemana (1990), čak 28% obradivog zemljišta u Svetu, odnosno 19% u Evropi ozbiljno ugroženo delovanjem razvijenih eolsko-erozionih procesa.

Savremeni geomorfološki procesi

Savremene geomorfološke procese pokreću dve vrste sila: unutrašnje (endogenetske) i spoljašnje (egzogenetske). Za razliku od endogenetskih procesa, kao što su erupcije vulkana i pojava potresa, inženjerskim zahvatima mogu se umanjiti ilisasvim otkloniti štetne posledice egzogenetskoh procesa. Isto tako, zbog lošeg planiranja i neodgovarajućeg građenja, moguće je provocirati pojavu tih procesa ili pojačati delovanje postojećih.

Denudacija

Brojni savremeni geomorfološki procesi sadržani su u pojmu denudacija: pod čime se podrazumeva ogoljavanje terena zbog trošenja stena i njihove erozije potaknute egzogenetskim procesima. Egzogenetski procesi su prouzrokovani delovanjem sile teže, tekuće vode, morske i jezerske vode, snega i leda i vetra, bilo pojedinačno ili kombinovano.