Konkurencija – Osnova trzista

UVOD

Kao što je poznato tržište predstavlja ukupnost ponude i potražnje različitih roba, usluga, vrednosnih papira i novca kao skup svih ustanova, uređaja i instrumenata na osnovu kojih se određuju ukupne društvene potrebe i definišu cene predhodno navedenih roba i usluga.
Jednu od najvažnijih funkcija tržište obavlja posredstvom delovanja samog mehanizma konkurencije.
Konkurencija predstavlja određeni oblik uspostavljanja odnosa između, s jedne strane ponude (prodavca) i s druge strane potražnje ( kupaca ) na tržištu. Dakle, osnovni uslov za razvoj i postojanje konkurencije je robna proizvodnja , ali samim razvojem robne proizvodnje konkurencija mjenja svoj karakter i oblike svog ispoljavanja. Suština ekonomske funkcije konkurencije sastoji se u tom što uspostavljanjem odnosa ponude i potražnje, naravno uz posredstvo porasta ili snižavanja cena: daje određene signale proizvođačima o bitnim elementima njihove sadašnje, pa i buduće proizvodnje ( npr. oblast proizvodnje kojom se bave, količina proizvoda koju proizvode i sl.); ostvaruje neophodnu ravnotežu u samim odnosima između pojedinih delatnosti u okvirima celokupne zajednice i stalno potstiče sve učesnike tržišta ka postizanju maksimalnih ekonomskih rezultata.

1. TRŽIŠNA STANJA

Konkurencija se javlja kao određeni oblik odnosa ponude i potražnje, a na tržistu se ispoljava u raznim kombinacijama u pogledu broja učesnika,njihove ekonomske snage, različitih mogućnosti samog ulaska i izlaska sa tržišta, različitim strategijama njihovog nastupa i sl. Sam taj njihov međusobni odnos i položaj determinisan je sledećim kriterijumima:
-brojem samih učesnika kako na strani ponude, tako i na strani potražnje,
-njihovom relativnom snagom,
-mogućnošću uslovljavanja međusobnih odnosa i
-elastičnošću ponude i potražnje, odnosno cena.
Stepen – intenzitet konkurencije proističe iz brojnosti subjekata na strani ponude i strani potražnje i u tom smislu razlikujemo sledeće tipove konkurencije:
– potpuna – perfektna (slobodna, savršena, čista) i
-ograničena – imperfektna u okviru koje razlikujemo:
a) monopol – monopson
b) monopolistička konkurencija i
c) oligopol – oligopoly