Ličnost i pedagoško djelovanje trenera

UVOD

Ličnost i pedagoško djelovanje trenera ključni su preduslovi maksimalno mogućeg razvoja psihomotornih sposobnosti, nivoa aspiracija, emotivne stabilnosti, moralno vrijednosnih orijentacija, sportskih umjeća, i ostalih potencijala i dometa sportiste.
Od karakteristika ličnosti, pedagoško psihološkog obrazovanja, stručno metodičke osposobljenosti, stvaralačkog iskustva, tipova ponašanja i stila rada, zavisiće i uspješnost ostvarivanja funkcije i realizacije trenera

LIČNOST I FUNKCIJA TRENERA

Skup svih osobina, crta ili svojstava koje posjeduje određena osoba, čine njegovu ličnost, odnosno strukturu ličnosti. Struktura ličnosti je veoma složena, jer se svaka ličnost sastoji iz mnoštva različitih osobina ili crta koje je čine. Veoma je teško utvrditi broj ovih osobina ili crta, a među autorima postoji neslaganje i oko klasifikovanja osobina ličnosti. Treba, međutim, imati u vidu da ličnost nije jednostavan skup osobina ili crta. To je složena organizacija koja uvek funkcioniše kao cjelina.

Struktura ličnosti trenera veoma je važna, s obzirom na to da je identifikacija članova ekipe s njim intenzivna. Od osobina ili crta, koje čine njegovu ličnost, u mnogome zavisi da li će se i u kojoj mjeri određeni sportista identifikovati sa trenerom, njegovim ponašanjem, stavovima, zahtjevima, vrijednostima za koje se zalaže itd. S obzirom da je nemoguće analizirati kompletnu strukturu ličnosti, zadržaćemo se na nekim osobinama ličnosti trenera, koje se čine najznačajnijim, ne držeći se neke stroge klasifikacije osobina. Inteligencija je jedna od osobina od koje zavisi uspjeh u obavljanju bilo kog posla, bilo koje uloge, pa i uloge trenera, kao stručnog i pedagoškog rukovodioca ekipe.

Ona omogućuje da se trener brzo snalazi u raznim novim situacijama u radu i da adekvatno reaguje kada se od njega traži da donosi razne odluke. Inteligencija trenera treba da je nešto veća od prosjeka grupe koju vodi. Trener, pogotovo u ekipnim sportovima, treba da ima zavidnu socijalmi i emocionalnu inteligenciju (sposobnost brzog i adekvatnog snalaženja i iznalaženja što boljih rješenja u složenim socijalno-emocionalnim odnosima).

Inteligentniji ljudi su u prosjeku bolji organizatori i racionalniji su u određenim situacijama, a kao treneri su u mogućnosti da lakše i bolje shvate članove ekipe. Oni dublje ulaze u probleme sportista, u suštinu njihove ličnosti i u uzroke njihovog neadekvatnog i adekvatnog ponašanja. Oni su takođe raznovrsniji u iznalaženju odgovarajućih pedagoških mjera i rješenja u radu, a svojom kreativnošću i stvaralaštvom potenciraju raznovrsnost i originalnost.

Naravno, inteligencija, kao osobina ličnosti, nije dovoljna za uspjeh. Ona dolazi do izražaja ako se nalazi u kombinaciji sa drugim pozitivnim osobinama ličnosti. Trener treba da ima i idejni talenat pod kojim podrazumijevamo sposobnost otkrivanja novih ideja i rješenja za određene probleme ili uspješnost upotrebljavanja ili modifikovanja starih ideja i rješenja, kojima se, u datoj situaciji, dodaju novi elementi, a time i nova vrijednost.

Pored ovoga, neophodan je i tzv. organizacioni talenat, pod kojim se podrazumijeva ,,sposobnost vođe takve organizacije i strukture kojima se mogu najuspješnije provesti u život neke stare ili nove ideje, odnosno riješiti neki problemi ili zadaci” (Zvonarević, 1966.). Rad trenera zahtjeva ambicioznu ličnost. Ambicioznost je dobro došla osobina i kada je u pitanju lično usavršavanje i napredovanje trenera, a i kad je u pitanju organizovanje rada, upoznavanje ličnosti sportista i iznalaženje adekvatnih pedagoških i psiholoških mjera i rješenja.