Transport paketirane i paletizovane robe

UVOD

Zahtjevi korisnika transportnih usluga za prijevoz sve više uslovljavaju upotrebu novijih sredstava za racionalizaciju transporta. Dobro vođeno i organizirano poslovanje zahtjeva pravilan smještaj, rukovanje s robom, njeno čuvanje te da radna postrojenja imaju odgovarajuću opremu  u ovom slučaju mehanizaciju. Da bi transportni odjel mogao izvršiti zadatke potrebno je da ima odgovarajuča tehnička sredstva, raznovrsni vozni park te da posjeduje odgovarajuče dizalice kao i razne vrste viljuškara za rad s paletama kao i ostali potrebni pribor. Radna snaga koja obavlja poslove u transportnom odjelu mora biti  pouzdana i izvježbana, da bi mogla obavljati svakodnevne i često komplicirane zadatke
Pod pojmom paletizacije, podrazumijeva se skup fiksnih i mobilnih tehnoloških elemenata namijenjenih za mehanizovano manipulisanje paletama u svim fazama proizvodnje i transporta od pošiljaoca do primaoca.
Osnovnu tehničku bazu paletizacije čine palete (ravne, boks, stubne, specijalne) i viljuškari (ručni i elektro motorni male nosivosti), a pored njih koriste se i druga sredstva i uređaji kao što su okviri (ramovi), poklopci za ramove, pokretne rampe, police-regali, dodatni zahtevni uredjaji za viljuškare itd. Namijenjeni za lakše manipulisanje, transport i skladištenje proizvoda. Prema namjeni, palete se mogu podijeliti na univerzalne i specijalne i prema vijeku trajanja i učestalosti korišćenja mogu biti bezpovratne (za jednu upotrebu) i standardne (razmjenljive za više upotreba), prema materijalu na metalne, drvene, plastične, a postoje i druge podjele.

1.     PALETE I SISTEM PALETIZACIJE

1.1.     OSNOVE PALETIZACJE

Pod pojmom paletizacije podrazumeva se skup tehničkih sredstava, uređaja ili pomagala potrebnih za manipulisanje, prevoz, skladištenje i izlaganje proizvoda u trgovini, a može se upotrebiti u industrijskom i spoljnom transportu. Tehničku bazu sistema paletizacije čine viljuškari i palete. Paleta kao pomoćno sredstvo predstavlja najmanju univerzalnu tovarnu jedinicu integralnog transporta.
Paleta kao pomoćno prenosno sredstvo, omogućava obrazovanje unificiranih tovarnih, transportnih, skladišnih i prodajnih jedinica i time primjenu visokoprojzvodne mehanizacije (veljuškara) za njihovo manipulisanje. Forniranje tovarnih jedinica predstavlja uslov  za obrazovanje i relizaciju transportnih lanaca od prozvođača do potrošača proizvedenih dobara.   Kao pomoćno sredstvo integralnog transporta, paleta ne obezbeđuje samo efikasnu i racionalnu vezu između nosilaca transporta, već predstavlja, posebnu tovarnu jedinicu, koja je sastavni dio transportnog lanca od skladišta proizvođača do skladišta za distribuciju robe, tj. transportnog lanca od proizvođača do potrošača.
Manipulacija, prevoženje i skladištanje proizvoda može se realizovati paletama i sistemom paletizacije na relaciji:
•    pakovanje proizvoda – skladištenje;
•    proizvodnja – raspodela – poteošnja;
•    pretovar proizvoda iz vozila u vozilo, iz skladišta na vozilo i obrnuto i iz skladišta na mesto prodaje;
•    transport različitim prevoznim sredstavima.
U svijetu se danas primjenjuju različite vrste paleta , koje se razlikuju prema:
•    obliku,
•    dimenzijama,
•    nameni i ostalim tehničko-eksplatacionim karakteristikama.
Po obliku postoje tri vrste paleta, i to:
•    ravne palete (bez nadgradnje),
•    boks–palete,
•    stubne palete.
Boks–palete i stubne palete su palete sa nadgradnjom. Inače, palete se izgrađuju od različitih materjala: drveta, metala, plastične mase, valovitog kartona, lepenke, prerađenih odpadnih materjala ili od kombinacije više različitih materjala, a mogu biti izgrađene kao obične podloge, kao boks–palete ili posebne izrade s obzirom na svoju namenu u ransportu, skladištenju ili pri izlaganju proizvoda na mestu prodaje.