Uloga ličnosti u kreiranju medjuljudskih odnosa

UVOD

Poznato je da je svaki čovek drugačiji, ne samo po spoljašnjem izgledu nego i po psihološkim osobinama i karakteristikama. Svaka individua, sa nasleđenim i stečenim karakteristikama, ima svoje vlastite potrebe, želje, strahovanja, strasti itd. Uticaji iz spoljašnjosti, kojima su ljudi podložni, različito deluju na svakog pojedinca i daju različite oblike njihovom mišljenju i postupcima. Socijalno poreklo ljudi, porodične veze, tradicije, interesi kao i sve ostalo, što čoveka okružuje i što se oko njega događa, takođe utiče na njegovo lično mišljenje i ponašanje. Ako posmatramo čoveka kao faktora proizvodnje, videćemo da svi oni koji rade na istom poslu neprestano utiču jedan na drugoga, kako u pogledu stavova, tako i u pogledu učinka. Ta sfera uticaja čoveka na čoveka bazira se na opšte poznatim odnosima simpatija i antipatija ljudi, jednih prema drugima.
Da bi se odgovorilo na pitanje kako nastaju različiti oblici odnosa među ljudima, mora se poći od društvene i kulturne sredine i od osobina ličnosti, kao od najznačajnijih činilaca. Neki oblici interpersonalnih odnosa samo su, manje ili više, verna reprodukciji kulturnih obrazaca odnosa koji se prenose generacijama. Isto tako međuljudski odnosi mogu biti u značajnoj meri određeni osobinama ličnosti onih ljudi koji su u njih uključeni. Ali, neophodno je naglasiti da društvena i kulturna sredina, ličnost i međuljudski odnosi stoje u odnosu složenog uzajamnog delovanja. Ličnost određuje oblike odnosa u koje je uključena, ali se i sama razvija u interakciji sa drugima. Osobine ličnosti članova jednog društva forimiraju se i pod uticajima sistema vrednosti i stavova karakterističnih za njihovu društvenu i kulturnu sredinu. Ali ličnost istovremeno utiče na kulturne obrasce i koriguje ih i menja. U stvari sva tri fenomena istovremeno su u interakciji. Uticaj društvene i kulturne sredine na ličnost, da prihvati određene vrednosti, stavove i oblike ponašanja odvijaju se najčešće u interpersonalnim situacijama. S druge strane, tradicionalni oblici odnosa kao najopštiji elementi kulture, prenose se i usvajaju u mnogim užim i širim društvenim grupama preko osobina ličnosti članova tih grupa. I kad ličnost nije samo pasivan primalac uticaja iz određene društvene i kulturne sredine, već i aktivan činilac i tada veza između kulture, ličnosti i međuljudskih odnosa se posmatra celovito. Kada je pojedinac aktivan, kreativan prema postojećim vrednostima, stavovima i oblicima ponašanja, tada i njegovi interpersonalni odnosi izmiču ustaljenim formama.
I međuljudski odnosi na radu povezani su sa osnovim karakteristikama kulture. Budući da rad ima najznačajniju ulogu za funkcionisanje svake društvene zajednice, prirodno je što odnosi između ljudi na radu održavaju značajne zahteve i vrednosti kulturno društvene sredine u kojoj se rad odvija.