Budžetski sistem Republike Srbije i trezor

Budžetski sistem Republike Srbije i trezor

Početkom 2002. godine usvojen je Zakon o budžetskom sistemu Srbije. Na osnovu njega doneti su i brojni podzakonski akti koji u punoj meri zaokružuju meteriju budžetskog sistema. Nova varijata zakona, koji je na snazi, uradjena je sredinom 2009. godine, sa izmenama koje su učinjene krajem 2010. godine.
Budžetski sistem u Republici Srbiji čine:

• Budžet Republike
• Budžet autonomne pokrajine
• Budžet grada Beograda
• Budžet gradova ( u Srbiji postoji 23 grada)
• Budžet opština (u Srbiji postoji 150 opština)
• Finansijski planovi organizacija obaveznog socijalnog osiguranja ( postoje 3 organizacije i to su: Republički fond za penzijsko i invalidsko osiguranje, Republički zavod za zdravstveno osiguranje i Nacionalna služba za zaspošljavanje).

Integritet budžetskog sistema Republike Srbije se obezbedjuje:

• Zajedničkom pravnom osnovom,
• Jedinstevenom budžetskom klasifikacijom,
• Upotrebom jedinstvene budžetske dokumentacije za izradu nacrta budžeta i finansijskih planova,
• Jedinstvenim sistemom budžetskog računovodstva,
• Jedinstvenim kriterijumima za budžetsku kontrolu i reviziju,
• Prenosom statističkih podataka sa jednog nivoa budžeta na drugi,
• I principima na kojima se zasniva budžetski postupak.

Zakon o budžetskom sistemu jedinstveno uredjuje planiranje, pripremu, donosenje i izvršenje budžeta Republike i budžeta jedinica teritorijalne autonomije i lokalne samouprave, takodje i uredjuje zaduzenje i izdavanje garancija Republike, lokalnih vlasti i organizacija obveznog socijalnog osiguranja kao i budžetsko računovodstvo i izveštavanje.
Zakon o budžetskom sistemu uveo je novine i u kategorijalni aparat.
Neke od kategorija sasvim su nove kao što su:

• Trezor
• Fiskalni okvir
• Direktni i inderektni korisnici budžetskih sredstava, kvota i drugo…

TREZOR
Jednu od velikih novina u Zakonu o budžetskom sistemu predstavlja uvodjenje institucije trezora, kako na nivou Republike, tako i na nivou lokalnih vlasti. Trezor predstavlja organizacionu jedinicu u sastavu ministarstva finansija, odnosno lokalnog organa nadležnog za finansije. U Republici Srbiji je u sastavu Ministarstva finansija, osnovana Uprava za trezor.
Svaki trezor ima svoj konsolidovani račun na kojem svi korisnici sredstava odgovarajućeg budžeta drže svoja sredstva dobijena iz budžeta ili ostvarena kao „sopstveni prihod“. Svaki korisnik budžetskih sredstava ima sopstveni podračun, tako da je obezbedjena evidencija o tome kome koliko sredstava pripadaju. Konsolidovani račun trezor Republike i lokalnih vlasti, sa svim podračunima u okviru konsolidovanog računa vodi se u Narodnoj banci Srbije.
Trezor je ključni element u izvršenju budžeta.  Budžet kao računsko-pravni akt, kao plan prihoda i rashoda države projektovan za odredjen period, najčešće godinu dana, ne bi mogao pravilno da se izvršava bez postojanja institucije kao što je trezor.
Reč trezor potice od latinske reči i ima brojna značenja, najpre, označava riznicu, blago,kasu, bančin pretinac, odnosno sef.  Trezor označava i zatvoreno specijalno osigurano mesto koje služi za čuvanje različitih vrednosti poput novca, plamenitih metala, i drugih dragocenosti. Trezor je naziv i za državne i druge javne blagajne. U zemljama u tranziciji, ukuljučujući i Srbiju, trezor predstavalja jedan od sektora u sastavu ministarstva finansija, mada je u nekim državama trezor nezavisan od ministarstva finansija.