Drumski saobraćaj – Ekonomika saobraćaja

Uvod
Rastom populacije u razvijenim, ali i u nerazvijenim zemljama, kao i rastom potrošnje, proizvodnje i životnog standarda raste i potreba za transportom ljudi, informacija, robe, ili sirovina, a samim tim i potražnja predmeta koji će imati ulogu transportera i proširenje kapaciteta saobraćajnica. Saobraćaj prestavlja produžetak procesa proizvodnje. On omogućava da se izvrši realizacija proizvedenih roba, jer se proces proizvodnje u društveno –  ekonomskom smislu  smatra završenim tek kada roba dospe do potrošača. Kako bi roba dospjela do potrošača neophodan je transport. Drumski saobraćaj odlikuje se najnižim stepenom bezbjednosti,i relativno slabijim previznim kapacitetima. Ali ima veću mogućnost prilagođavanja saobraćajnim potrebama i izvorima robnih i putničkih tokova. Ima i relativno veću udobnost putovanja na kraćim odstojanjima, dok na dužim ostojanjima pruža manju udobnost putnika. Naročito mu je velika mogućnost prevoza robe od proizvodjača do potrošača, bez ikakvog pretovara(od vrata do vrata). U daljem tekstu, bavit ćemo se prvenstveno drumskim saobraćajem kao važnim aspektom svakodnevnog  života, najrazvijenijim vidom transporta ljudi i nečim bez ćega bi naš svakodnevni život bio potpuno nezamisliv. Činjenica da se najveći dio svakodnevnog kretanja običnog čoveka obavlja baš na drumovimai da je drum najosnovniji, najbrži i najjednostavniji način da se osoba ili artikal prenesu od tačke A do tačke B.
 

 
Drumski saobraćaj
Drumski saobraćaj je saobraćaj koji se odvija na putevima. Učesnici u drumskom saobraćaju se mogu kretati pješice,jašući životinje i uz pomoć raznih vozila. Drumski saobraćaj je regulisan raznim saobraćajnim propisima koje moraju poštovati svi učesnici u saobraćaju. Osnovna pravila drumskog saobraćaja su usvojena 1968.godine na Bečkoj konvenciji o drumskom saobraćaju. Interesantna stvar vezana za ovu konvenciju je da ona nije potpisana od strane SAD i Kanade, a da je potpisana od strane najvećeg broja evropskih zemalja. Sve države nisu usvojile ovu konvenciju, a i među njenim potpisnicama se javljaju odstupanja. Ipak,drumski saobraćaj ne čine samo pravila. Čini ga i infrastruktura (sa svim putevima, petljama, mostovima i tunelima) na kojoj se pravila primenjuju, i vozila zbog kojih je sve to i osmišljeno.

 
Podjela drumskog saobraćaja
Prema primjeni, izgledu, dozvoljenoj brzini, pravilima koja na njima važe i načinu izgradnje, putevi se djele na :
1.    Auto putevi  – su vrsta puteva prilagođeni da se na njima odvija što brži i što bezbjedniji saobraćaja. Ima dvije ili više saobracajnih traka, a kolovozne trake su fizički odvojene jedna od druge , tako da ne prijeti opasnost vozila iz drugog smjera.Pored toga sa obe strane puta postoji i zaustavna traka za prinudno zaustavljanje vozila. Ukrštavalje sa drugim putevima i želježničkim prigama izvedena su ispod ili iznad auto puta. Ne postoje pješački prelazi, već pješaci moraju da koriste podzemne ili nadzemne pješačke prelaze. Na djelovima auto puta gdje postoji opasnost od utrčavalja domaćih ili divljih životinja, stavljaju se zaštitne ograde. Maksimalna dozvoljena brzina varira od države do države. Najčešće je ta brzina ograničena na 120km/h.
2.    Brzi put – put  predviđen za kretanje motornih vozila koji omogućava brzo odvijanje saobraćaja gde su dozvoljene veće brzine i propusnost saobraćaja je veća. Pri njihovoj izgradnji se moraju poštovati neki međunarodni standardi i to ih po hijerarhiji svrstava ispod Auto puta, a  iznad lokalnih i oni su ekvivalentni onome što zovemo magistrala.
3.    Zemljani putevi, makadamski putevi i sl. uglavnom povezuju manje lokalne naseobinske jedinice i karakteriše ih niska frekvencija saobraćaja. Zemljani putevi su putevi bez izgređenog kolosjeka. Pod ovim putevima se ubrajaju i pitevi koji imaju prirodnu kamenu ili pjeskovitu površinu.