Konvencija UN o pravima djeteta

UVOD

Konvencija UN-a o pravima djeteta prezentirana 1989. god. je rezultat promjena koje se odnose na ideju o ljudskim pravima,počevši od napretka liberalne misli i prihvatanja američke Deklaracije o nezavisnosti 1776. god. i francuske Deklaracije o pravima čovjeka iz 1789. godine. Promjena statusa djece počinje u 19.vijeku u okviru liberalne političke teorije.Prvi ikada sastavljen dokumenat o univerzalnim dječijim pravima je bila Deklaracija o pravima djeteta,koju je predstavila Eglantyne Jebb 1924. god. Godine 1959.,napravljen je nacrt prijedloga ažurirane i unaprijeđene Deklaracije iz 1924. god. sa namjerom da se uključe nove ideje o proširenju statusa djece unutar doma i društva.
Međutim, to je još uvijek bio generalan dokumenat,kojem su nedostajale definiciije poput definicije šta je dijete ili one koje se odnose na specifične probleme djece.Dokumenat je uglavnom potvrdio obaveze koje su odrasli imali prema djeci.Do danas je Konvenciju o pravima djeteta potpisalo i priznalo više država nego ikada bilo koji drugi dokument koji se odnosi na ljudska prava (samo Somalia i SAD nisu rafitikovale Konvenciju), što pokazuje da postoji univerzalno razumijevanje i prihvaćanje koncepta dječijih prava.Takođe,prema izvještaju Dječijeg fonda UN-a, koji je prethodio prijedlogu Konvencije o dječijim pravima „ u ratovima koji su vođeni u posljednjoj dekadi poginulo je i obogaljeno više djece nego vojnika“. Unutar zamršene mreže društva djetetu treba dati odgovarajuće mjesto na kojem će njegove potrebe biti zadovoljene,a njegova autonomija priznata i poštovana.
U ophođenju sa djecom  pokazujemo svoje pravo lice. To važi za odrasle ,isto kao i za društva i države. Nema razdoblja u kom djeca nisu bila zlostavljana i iskorištavana.To predstavlja jednu posebno tešku povredu ljudskih prava.Iskustvo pokazuje da su nedužna djeca izložena teškim situacijama i sudbinama. Dovoljni su neki primeri da pokažu katastrofalnu situaciju djece: preko 2 miliona djece je tokom poslednjih 10 godina poginulo u ratovima, 10 miliona djece iz celog sveta ima teška psihička oštećenja kao posledicu rata, 30 miliona djece živi u ratnim područjima, a u 26 zemalja sveta djeca ispod 15 godina su vojnici na zadatku .
Djeca su u međunarodnom pravu prepoznata kao posebno osetljiva i specifična kategorija za čiju zaštitu nisu dovoljni uobičajeni mehanizmi zaštite predviđeni pravom ljudskih prava. Negde od 17. vjekadjete počinje da se tretira kao posebno osetljivo biće i može se smatrati da dolazi do buđenja svesti o detinjstvu kao pojmu. Zahvaljujući razvojnim psiholozima, prepoznate su karakteristike i postojanje autonomije ličnosti djeteta i nužnost da iste uvažimo, poštujemo, normativno uobličimo i garantujemo ili da stvorimo ambijent u kome se prava djeteta zaista priznaju i ostvaruju. Pod pojmom prava djeteta smatramo prava koja su po svojoj prirodi ljudska i koja svako djete ima, bez obzira na to u kojoj državi živi, u kom političkom,kulturnom i ekonomskom okruženju,i u skladu sa kakvim tradicijama,običajima i verovanjima se razvija.