Kotrljajna ležišta

Kotrljajni ležaji su takvi ležaji kod kojih se između obrtnih dijelova javlja trenje kotrljanja koje je daleko manje od trenja klizanja. Osnovni dijelovi kotrljajnih ležaja su unutrašnji prsten, spoljašnji prsten i kotrljajni elementi. Ovakav ležaj se naziva prstenasti ležaj i nosi radijalna ili radijalno-aksijalna opterećenja. Za aksijalna opterećenja koriste se kolutni ležaji koji se sastoje iz dva koluta i kotrljajnih elemenata. Osnovni geometrijski parametri ležaja su: prečnik provrta d , prečnik ležaja D , širina ležaja B i visina aksijalnog ležaja H.

Sl. 1. Kotrljajni prstenasti ležaj:
1. spoljašnji prsten,
2. kotrljano tijelo – kuglica,
3. vratilo – rukavac,
4. unutrašnji prsten

Slika 1. Kotrljajni prstenasti ležaj

Kotrljajni ležaj mora biti u kućištu gdje je zaštićen od spoljašnjih nečistoća (prašine, pijeska, opiljaka i sl.). Kućište može biti standardnog i nestandardnog oblika, zatim može biti jednodijelno ili dvodijelno.
Vratilo u prstenastom ležaju je u čvrstom sklopu sa malim preklopom sa unutrašnjim prstenom i zajedno se sa njim obrće. Nalijeganje između vratila i unutrašnjeg prstena može biti i labavo sa vrlo malim vrijednostima zazora. Spoljašnji prsten je u čvrstom spoju sa kućištem i nepokretan je, tako da se obrtanje ostvaruje preko kuglica te se javlja trenje kotrljanja. Kućište je zatvoreno i zaptiveno pomoću zaptivnih prstenova. Pored toga, sam ležaj može biti zaptiven, te se do kraja svog radnog vijeka ne podmazuje. Nezaptiveni ležaji se podmazuju na različite načine i različitim mazivima. Unutrašnji i spoljašnji prsten osigurani su sa obe strane od aksijalnog pomjeranja po vratilu pomoću uskočnika.