Lean proizvodnja kao način upravljanja procesima

UVOD
Lean koncept proizvodnje naglašava minimiziranje količine resursa koji se koriste u raznim aktivnostima kompanije i uključuje identifikovanje i eliminisanje aktivnosti koje ne doprinose vrednosti proizvoda. Filozofija lean proizvodnje uključuje principe i praksu smanjivanja troškova kroz uklanjanje “rasipanja” i kroz pojednostavljenje svih aktivnosti kompanije. Postoji sedam vrsta tradicionalnih rasipanja u aktivnostima kompanije i više od desetak alata za njihovo uklanjanje. U postizanju filozofije lean proizvodnje pet je glavnih koraka koji označavaju životni ciklus racionalne proizvodnje. Lean  proizvodnja i filozofija racionalnog poslovanja omogućava kompanijama da budu  bolje, brže, njihovi proizvodi i/ili usluge jeftinije, a one same privlačnije kupcima.
LEAN je inače reč izvornog japanskog stručnog slenga. Kao imenica koristi se za samu metodu, dok se takođe koristi i kao atribut, u smislu koliko je nešto LEAN. LEAN nije skraćenica i nema relaciju sa engleskim terminom lean (oslonac, osloniti se).
Za LEAN je teško dati preciznu definiciju, ali se sa malom rezervom, može reći da je u pitanju efektni način za sofisticirano podešavanje proizvodnih procesa u širem smislu reči, sa visokom pouzdanošću kvaliteta i rokova uz smanjivanje troškova

1. LEAN PROIZVODNJA
Pojam racionalno (lean) prvi put je predstavljen u članku Johna Krafcika koji je objavljen u “Sloan Management Review”-u 1988. godine, na osnovu  petogodišnje studije 90 fabrika automobila u 17 zemalja sveta. No, koreni lean-a ili neprekidnog unapređenja procesa (continuous process improvement – CPI), sežu dalje u prošlost. Lean ne može biti postignut u razdoblju od nekoliko dana ili nekoliko meseci. To je neprekidan proces. Lean razmišljanje zahtijeva viziju, stalnost i postojanost. Lean pristup beleži dobre rezultate time potvrđujući da je to uspešan pristup u organizacijama širom sveta.

1.1. Šta čini lean proizvodnju?
Prema APICS Dictionary, suština lean  proizvodnje je naglašavanje minimiziranja količine korištenih resursa (uključujući i vreme u raznim aktivnostima poduzeća). To uključuje identifikaciju i uklanjanje aktivnosti koje ne donose vrednost u razvoju, proizvodnji, u lancu za upravljanje nabavkom i komunikaciji s’ potrošačima. Lean proizvođači imaju timove zaposlenih s’ više veština na svim nivoima kompanije te koriste visoko fleksibilne i sve više automatizovane mašine kako bi proizveli velike količine proizvoda s’ potencijalno velikim varijacijama. “Lean” filozofija postavlja principe i praksu smanjivanja troškova kroz uklanjanje otpada i kroz pojednostavljenje svih proizvodnih i potpornih procesa. Ono što se uopšteno naziva lean proizvodnjom danas je poboljšani Toyota proizvodni system (Toyota Production System – TPS ), koji je kreirao Taiichi Ohno i koji je zaživeo tokom 1950-tih. Uslovi koji su doveli do razvoja ovog sistema proizvodnje pojavili su se nakon završetka Drugog Svetskog rata, kada su se japanski proizvođači automobila suočili s ozbiljnom konkurencijom američkih proizvođača. Toyota Motor Corporation dolazi do zaključka je da je jedini način za opstanak bio da ponude japanskim (i svetskim) potrošačima samo jednu stvar koju američki proizvođači u to vreme nisu mogli ponuditi – varijacije proizvoda – a u isto vreme održati kvalitet i postići  kratak rok isporuke i što je moguće niže troškove. Toyota, suočena sa velikom konkurencijom po pitanju kvaliteta i cene, tržišnom prilikom za povećanim brojem varijacija proizvoda, limitiranim proizvodnim resursima i sirovina, morala je kreirati radikalni novi način proizvodnje u cilju opstanka. Rezultat je bio gore spomenuti TPS, koji je metodski eliminisao svaki vid rasipanja u procesu proizvodnje i ostao usredotočen na zadovoljavanje potražnje kupaca. Ovaj je pristup revolucionirao proizvodnju automobila sa sledećim metodama kaizen , poka-yoke , kanban  dopunama i isporukama  kao inovacijama na linijama za sklapanje koje su sada osnova gotovo svake fabrike automobila širom sveta.