Mejoza

MEJOZA
Mejoza je ćelijska dioba koja se odvija u polnim ćelija. Obrazovanje polnih ćelija (gameta) čovjeka naziva se gametogeneza . Razlikujemo

•  spermatogenezu (obrazovanje spermatozoida) i
•  oogenezu (obrazovanje jajne ćelije)

U procesu mejoze se od diploidnih, matičnih ćelija spermatogonija i oogonija stvaraju polne ćelije, tj. muške i ženske gamete koje sadrže haploidan broj hromozoma (n), odnosno za polovinu manje od somatskih. Značaj mejoze se ogleda u održavanju stalnog broja hromozoma iz generacije u generaciju. U suprotnom bi se broj hromozoma duplirao u svakoj sljedećoj generaciji,i na kraju desete generacije broj hromozoma kod čoveka bi iznosio 23552. Haploidan broj hromozoma nastaje u procesu tzv. redukcione diobe (lat. reductio = smanjenje) matičnih polnih ćelija. Ova dioba se odvija kroz dvije brze, uzastopne diobe koje su označene kao prva i druga mejotička dioba. U ovoj diobi se jedna diploidna ćelija dva puta dijeli i nastaju četiri haploidne ćelije. Redukcija broja hromozoma obavlja se u prvoj diobi, označenoj kao mejoza I, kada se majka-ćelija (2n broj hromozoma) podijeli na dvije kćerke ćelije (n broj hromozoma). U drugoj diobi, mejozi II, se obje kćerke ćelije (sa n brojem hromozoma) podijele tako da nastaje ukupno 4 ćelije. Rezultat ove diobe su polne ćelije – gameti koji su genetski različiti. Još jedan značaj mejoze je u održavanju ogromne genetičke raznovrsnosti što omogućuje slučajan raspored majčinih i očevih hromozoma u polnim ćelijama. U ovim hromozomima je prethodno došlo i do crossing-overa što takođe doprinosi raznovrsnosti. U gametima čovjeka od 23 hromozoma moguće je 223 kombinacija, što znači da čovjek može da obrazuje 8 000 000 različitih polnih ćelija.

Mejoza I

Prva mejotička dioba se, slično kao i mitoza, sastoji od četiri faze koje su označene kao: profaza I, metafaza I, anafaza I i telofaza I. Ovoj diobi podliježu primarne spermatide i primarne spermatogonije koje su diploidne, a nastale su mitotičkom deobom iz spermatogonija. Mejozi I prethodi interfaza u kojoj je, između ostalog, izvršena replikacija DNK. Svaki hromozom ćelije koja ulazi u mejozu I se sastoji od 2 molekula DNK (dvije hromatide).

Profaza I

Profaza prve mejotičke diobe je duža nego kod mitoze i podijeljena je na pet podfaza:

•  leptoten
•  zigoten
•  pahiten
•  diploten
•  dijakineza.