Stecajni postupak kod dionickih drustava

1. UVOD
Dioničko društvo je najkarakterističnije društvo kapitala i ono kao takvo predstavlja oblik institucionalnog organizovanja brojnih preduzeća u svijetu, a prije svega onih najvećih. Dioničko društvo definiše kao privredno preduzeće (privredno društvo) koje osniva jedno ili više pravnih ili fizičkih lica, u cilju obavljanja određene djelatnosti pod zajedničkom kompanijom, a čiji je osnovni kapital (osnovna glavnica) unaprijed definisana i podjeljena na akcije (dionice). Dioničko društvo može osnovati samo jedno lice fizičko ili pravno,te se onda tada nazivaju jednopersonalna akcionarska društva. Osnivanje dioničkog društva provodi se ugovorom o osnivanju. To je često slučaj kad dioničko društvo osniva jedno ili više pravnih, odnosno fizičkih lica. Ako ga osniva samo jedno lice, tada je za osnivanje dovoljna samo odluka o osnivanju. Dioničko društvo se može osnovati na dva osnovna načina:
1) sukcesivno – kod ovog načina osnivanja osnivači upućuju javni poziv za upis i otkup emitovanih akcija društva, što znači da otkup vrše pored osnivača i treća lica;
2) simultano – osnivači sami otkupljuju emitovane akcije društva i u ovom slučaju ne upućuju javni poziv.
Karakteristike dioničkog društva su sljedeće: Dioničko društvo ima karakter privrednog društva bez obzira na djelatnost – dioničko društvo je obavezno da se pridržava svih pravila propisanih zakonom o njihovoj djelatnosti. Dioničko društvo ima status pravnog lica jer plaća porez na društvo za koji kao osnovica služi ostvarena godišnja dobit (profit) društva – tzv. porez na dobit. Dioničko društvo kao subjekt u privređivanju ima vlastitu pravnu i poslovnu sposobnost, te se stoga razlikuju prava i obaveze dioničkog društva od prava i obaveza lica koja ga čine. Dioničko društvo kao pravno lice može samostalno stupati u pravni poslovni promet, zatim može imati svoju kompaniju, može se obraćati sudu, može vršiti promet hartija od vrijednosti itd.. Dioničko društvo ima osnovni kapital podjeljen na akcije (dionice) – pri osnivanju se pribavlja osnovni kapital, koji nikako ne može biti manji od propisane zakonske norme. Na taj način utvrđen osnivački kapital (osnovna glavnica) dijeli se na akcije jednake vrijednosti čija se visina određuje statutom društva (visina ne smije biti niža od zakonom utvrđene nominalne vrijednosti). Otkup akcija vrši se gotovinom ili u stvarima, čija se vrijednost prethodno mora procijeniti. Upravljanje akcionarskim društvo obavljaju sljedeći organi :
1) skupština dioničara,
2) upravni odbor društva,
3) nadzorni odbor društva, te
4) direktor društva.
Skupština predstavlja najviši organ dioničkog društva. Skupština dioničara je organ vlasnika kapitala. Ona se ne bira, niti joj je određeno vrijeme trajanja mandata i ne može se raspustiti. Svi akcionari imaju pravo da budu članovi skupštine ali oni istovremeno ne moraju da učestvuju u njenom radu. Postoje nekoliko različitih vrsta skupština dioničkog društva, kao što su osnivačka skupština, redovna i vanredna skupština dioničara. U pravnim sistemima susreću se dva osnovna sistema organa dioničkog društva prema tome primjenjuje li pojedino pravo tzv. monistički koncept ustroja (single board system, one-tier system) ili dualistički (dual board system, two-tier system).
U ovkiru seminarskog rada biće analizirane osnovne značajke stečajnog postupka kod dioničkih društava. U radu će biti dat kratak osvrt na opšte karakteristike dioničkih društava, kao i osnovne značajke prestanka postojanja dioničkog društva, prije svega stečajnog postupka i likvidacije. Prilikom izrade seminarskog rada korištena je relevantna literatura iz oblasti poslovnog prava, osobito korporativnog prava.