Zemljiste – klasifikacija i fizicko hemijske osobine

1. UVOD

Nauka o zemljištu (pedologija) izučava razvoj, sastav, građu, obrazovanje i osnovne osobine zemljišta. Prikupljeni podaci se koriste za osnovnu klasifikaciju zemljišta po određenom tipu klasifikacije kao i za izradu geografskih karata rasprostranjenosti različitih zeljišta.
Zemljište može da se definiše na razne načine, a najčešće se definiše kao „gornji sloj Zemljine kore koji je obrazovan od mineralnih čestica, organskih materija, vode, vazduha i živih organizama“ (European Commission, 2006).
Istorijski razvoj poznavanja zemljišta u pojedinim vremenskim razdobljima odrazio se i na klasifikaciju zemljišta i otuda se izdvaja nekoliko faza –
• Faza empirijske podele zemljišta – zasniva se na osnovu iskustvenih saznanja o osnovnim svojstvima zemljišta (mehanički sastav, boja, humus…). Tako je na primer poznata kineska klasifikacija koja je nastala pre 4.000 godina, zatim razne podele u Antičkoj Grčkoj i Starom Rimu prema pogodnosti zemljišta za pojedine kulture
• Geološka faza podele zeljišta – vezana je za sredinu XIX veka kada se zemljište smatralo kao specifični površinski sloj litosfere to jest kao statična smeša proizvoda raspadanja stena, minerala i organskih ostataka različite ekološke vrednosti
• Agrohemijska faza podele zemljišta – vezana je za pojavu kapitalizma to jest za interes intenzivnijeg korišćenja zemljišta a s tim i opadanja njegove plodnosti
• Genetska faza razvoja klasifikacije zemljišta – vezana je za V. V. Dokučajeva koji je utemeljio savremenu genetsku pedologije, to jest da je zemljište proizvod pedo-genetskih faktora i da je dinamična tvorevina podložna evolucionim promenama tokom vremena. Genetski pravac se brzo proširio i opšte je usvojen, šta više i ruski narodni nazivi za pojedine tipove zemljišta su korišćeni u međunarodnoj nomenklaturi.
• Savremena faza podele zemljišta – pruža mogućnosti za razvoj numeričkih klasifikacija na osnovu matematički utvrđene srodnosti pojedinih klasa zemljišta.

Nauka o zemljištu (pedologija) kao i sve prirodne nauke ima deo koji se odnosi na klasifikaciju materije kojom se određena nauka bavi, a u ovom slučaju je to zemljište.
Cilj klasifikacije u pedologiji je da se mnoštvo raznovrsnih zemljišta, koja se javljaju u prirodi, razvrstaju prema određenim zajedničkim svojstvima kao usvojenim kriterijumima u grupe različitog nivoa: red, klasa, tip, podtip.