Odlomak

12. BRUTO DOMAĆI PROIZVOD
Rezultati društvene proizvodnje se izražavaju DBP; DP i ND. Svaka zemlja putem statističkih metoda izračunava i prati ove pokazatelje.
DBP predstavlja ukupno proizvedenu količinu materijalnih dobara I izvršenih usluga u jednoj zemlji tokom jedne godine.
On se može izraziti:
1.    Naturalno – samo ako se radi o jednoj vrsti proizvoda, što je retko
2.    Vrednosno – u novcu
DBP se izračunava tako što se sabiraju vrednosti svih proizvoda koje proizvode različiti proizvodjači u jednoj zemlji u toku jedne godine.
DBP nije realan pokazatelj rezultata proizvodnje, jer se neki proizvodi višestruko obračunavaju u ukupnoj vrednosti DBP.
DBP = MT + AM + ND
MT + AM je preneta vrednost
ND je novostvorena vrednost
Stoga se kao osnovni ekonomski pokazatelj koristi DP.
DP = DBP – MT    ili      DP = AM + ND
DP izražava vrednost finalne proizvodnje koja je u stanju da zadovolji odredjene potrebe.
ND = DP – AM
ND je čista novostvorena vrednost proizvodnje bez prenetih vrednosti I višestrukih računanja. ND se ne troši u celini, već se jedan deo izdvaja za proširenu reprodukciju.

Faktori koji odredjuju obim DBP su:
1.    Prirodno bogatstvo- utiče na visinu DBP, ali isto tako I stepen razvijenosti da može to bogatstvo da iskoristi. Mada postoje primeri zemalja koje nisu naročito prirodno bogate, ali su najrazvijenije zemlje.
2.    Razvijenost sredstava za proizvodnju – veća razvijenost veći DBP
3.    Stanovništvo – je trajni izvor radne snage bez koga se ne može zamisliti proizvodnja. Na obim DBP stanovništvo utiče brojem, prirodnim priraštajem, strukturom. Obim DBP će biti veći ako postoji više proizvodno aktivnog stanovništva I kvalifikovanog stanovništva.
4.    Dužina radnog vremena – gubi na značaju, jer se povećanje obima proizvodnje može ostvariti uz skraćivanje radnog vremena, ali I uz unapredjenje drugih faktora koji utiču na obim DBP
5.    Produktivnost rada – proizvodna snaga rada da se za odredjeno vreme proizvede veća ili manja količina materijalnih dobara.
6.    Intenzivnost rada – stepen utroška ljudskog rada u jedinici vremena. Sa razvojem društva se povećava što povećava DBP
7.    Društveni odnosi
Značaj DBP i ND: važan instrument analize tj.pokazatelj ispunjenja plana I praćenja razvoja proizvodnje. Do njega se dolazi različitim obračunima, ali je u univerzalnoj upotrebi u svim zemljama sveta kao pokazatelj nivoa ekonomske razvijenosti.
U statistici UN ne postoji agregat BDP. Njemu su najsličniji Bruto domaći proizvod GDP koji predstavlja vrednost finalnih dobara I usluga proizvedenih tokom vremena na teritoriji jedne zemlje. On se razlikuje od našeg DP jer obuhvata I neproizvodne usluge.
Kada se od GDP oduzme AM dobija se neto domaći proizvod koji se od našeg ND razlikuje za neproizvodne usluge.

Rating: 5.0/5. From 1 vote.
Please wait…

Prijavi se

Detalji dokumenta

Više u Ekonomija

Više u Skripte

Komentari