Ekspanzivna monetarna politika

UVOD

Monetarna politika je skup pravila, propisa, mjera i instrumenata kojima se u monetarnoj sferi društvene reprodukcije reguliše količina, struktura i dinamika novčane mase, kao i opticaj novca na nivou nacionalnih, odnosno državnih ekonomija. Osnovni činioci monetarne politike su emisijska, kreditna, devizna i kursna politika. Monetarna politika sa svojim mjerama i instrumentima ima snažan uticaj i na fiskalnu, odnosno poreznu poliku i uopšte makroekonomsku politiku, ali vrijedi i obratno.

Donosilac i izvršilac monetarne politike, odnosno monetarne vlasti svake države su centralne banke. Na svjetskom nivou radi usklađivanja monetarnih tokova i politika među državama i regijama to je i Međunarodni monetarni fond (MMF) sa sjedištem u Vašingtonu, SAD.

Glavni cilj monetarnih vlasti je održavanje stabilnosti cijena, odnosno prevencija i neposredna upotreba mjera i instrumenta u funkciji sprečavanja inflacije, tj. porasta cijena i deflacije, odnosno pada cijena ispod realnih vrijednosti. Spomenuti cilj odražava se na finansijsku likvidnost, monetarnu ravnotežu i stabilnost domaćeg novca i deviznog kursa. Ostvarenje tog osnovnog cilja može imati pozitivne, ali i negativne učinke na dinamiku i kvalitet nacionalne ekonomije, što se izražava kroz stopu nezaposlenosti, bruto domaći proizvod (BDP), stopu rasta ili pada BDP-a i cjenovnu stabilnost.

Glavni problem monetarne politike krije se u činjenici da ona ne može istovremeno težiti stabilnosti cijena i ekonomskom rastu. Odnosno kada monetarna politika stimuliše ekonomski rast, raste inflacija, a kada ona suzbija pregrijanu tražnju, tj. inflaciju, usporava ekonomski rast.

Da bi se bolje razumio uticaj monetarne politike na ekonomiju nužno je shvatiti karakter i prirodu novca. Novac je po definiciji „roba sa kojom se može kupiti svaka druga roba“. Drugim riječima, novac je roba i za novac, kao i za svaku drugu robu, vrijede zakoni ponude i tražnje. Veća ponuda – manja cijena, manja ponuda – veća cijena, a cijena novca je, kao što je poznato, kamata.
1. IZBOR I DEFINISANJE PROBLEMA ISTRAŽIVANJA
Osnovna ideja ovog rada je da se na koncizan, prihvatljiv i razumljiv način analiziraju različiti pogledi na ekspanzivnu monetarnu politiku, kako iz ugla konvencionalnih i široko zastupljenih škola makroekonomije, tako i iz ugla heterodoksne i skoro u potpunosti zapostavljene tzv. austrijske škole.

Pitanje monetarne politike ključno je za svaku ekonomiju. Od monetarne politike zavisi koliki će biti privredni rast, stopa nezaposlenosti, kamatne stope itd. Svi udžbenici ekonomije slažu se oko toga da su efekti ekspanzivne monetarne politike porast novčane mase, smanjenje kamatnih stopa, povećanje investicija, povećanje BDP i porast zaposlenosti ali vrlo često se ispušta jedan od osnovnih koncepata ekonomije uopšte, a to je ekonomija u kratkom i dugom roku.

Monetarna politka je od izuzetne važnosti pogotovo u današnjim uslovima, tj. u uslovima finansijske i ekonomske krize koja utiče na pojavu neizvjesnosti na svim tržištima, smanjenje investicija, rast cijena, visoku stopu nezaposlenosti, mali privredni rast. Sa ovim problemima se susreću sve svjetske ekonomije pa i ekonomije zemalja u regionu.

Prema tome, problem ovog istraživanja je: Kakav uticaj ima ekspanzivna monetarna politika na opšte tokove proizvodnje u dugom roku?