Grabuljasti transporteri

Grabuljasti transporteri (grabuljari)
Historija grabuljara
Radovi su se izvodili ručno sve od 1954. godine kada Rudnik nabavlja prve jednolančane grabuljaste transportere. Uvođenjem transportera na radilišta primpreme u mnogome se olakšava rad na utovaru uglja, pojednostavljuje i olakšava odvoz sa radilišta. Prvi jednolančani grabuljasti transporteri uvezeni iz mađarske nisu se posebno pokazali s obzirom da su zahtijevali čvrstu stabilnost pogonske, a posebno povratne stanice, a uz to kao i strogi pravac po padu i po pravcu. Naredni jednolančani grabuljasti transporteri za potrebe Rudnika, nabavljeni su u NR Sloveniji u tvornici rudarskih postrojenja “STT” – Trbovlje.
Otkopavanje se i u ovom periodu vrši stubnom otkopnom metodom. Utovar se vrši ručno u jamske vagonete sve do 1954. godine kada se na otkopna radilišta i neposredni odvoz sa radilišta uvode jednolančani grabuljasti transporteri, čime se olakšava utovar i pojednostavljuje neposredni transport sa radilišta, tj. isti zamjenjuju vagonete.

Uvod
To je najtipičnije rudničko prijevozno sredstvo, budući da se u drugim područjima uopće ne susreće. Taj je transporter nastao iz potrebe da se na dugačkom ugljenom otkopu, tzv “širokom čelu”, riješi otprema nakopanog ugljena. Takav transporter mora biti ekstremno robustan i neosjetljiv na uvjete u kojima radi (miniranja, prelaženje mehanizacije, oslonac za podgradu), pogodan za jednostavno i lako prebacivanje i konačno dovoljno fleksibilan za prilagođavanje neravninama ugljenog sloja odnosno čela.Lakši se grabuljari rade kao jednolančani, teži kao dvolančani, posebno robustni otkopni su tzv. oklopni grabuljari, i konačno za posebice teške uvjete rada, velike kapacitete, odnosno specijalne zadaće su trolančanii višelančani.

Primjena grabuljara
Primjenjuju se najviše u rudnicima uglja za transport pri otkopavanju tankih,srednjih i debelih slojeva uglja.Mogu se primijeniti i za transport ostalih rasutih materijala, pogotovo onih neabrazivnih i malo abrazivnih.U primjeni su od 1937.godine u rudnicima uglja.Sastoje se od jednog ili dva beskonačna lanca prebačena preko nazubljenih pogonskogi povratnog kotura na kome je postavljen uređaj za zatezanje da bi se spriječilo spadanje lancasa ozubljenih koturova.Za lance su,na određenom rastojanju vezane metalni profili-grabulje koje služe zazgrtanje materijala i transport istog po metalnim žlijebu,po kome se kreću grabulje.Sa donje strane grabulja,grabulje se također kreću po metalnom dijelu žlijeba kako bi seosigurao pravac kretanja grabulja i spriječilo njihovo vučenje po tlu.Prema broju lanaca kao vučnog organa,proizvode se dva tipa transportera i to:

•     Transporteri sa jednim vučnim lancem,
•     Jednolančani transporteri,
•     Transporteri sa dva lanca,
•     Dvolančani transporteri sa grabuljarima.

Jednolančani grabuljari služe za manje kapacitete proizvodnje i kraće transportne daljine.Dvolančani grabuljasti transporteri služe za proizvodnju većeg kapaciteta,veće transportnedužine,na putanjama sa nagibom,u nepovoljnim uslovima itd..Žljebovi se izrađuju u standardnoj dužini,i sastavljeni su iz dijelova koji se međusobnospajaju pomoću spojnica.To olakšava njegovu bržu montažu,produženje ili skraćenje kao i premještanje.Visoka mehanička sigurnost,mogućnost brzog prenosa,jednostavnostkonstrukcije i niski troškovi eksploatacije,čine ga nezamjenljivim transportnim sredstvom naširokočelnim otkopima uglja,kao i u drugim poslovima.Transport ovim uređajem može se vršiti horizontalno,naviše do 35 stepeni i naniže do 25 stepeni