Izmjena radne materije kod četvorotaktnog SUS motora

UVOD

Motori sa unutrašnjim sagorevanjem (SUS motori) su toplotni motori kod kojih produkti sagorevanja (koji su višeg energetskog potencijala, nastalog oslobađanjem toplote), svojim direktnim dejstvom vrše mehanički rad.

Motor sa unutrašnjim sagorevanjem podrazumeva uredjaj kod koga i reaktanti sagorevanja (oksidant, najčešće vazduh, i gorivo) i produkti sagorevanja služe dobijanju radne energije. Konkretnije, energija se dobija iz toplote oslobodjene sagorevanjem smeše oksidanta i goriva. Koristan rad dobija se kao rezultat delovanja vrelih, gasovitih produkta sagorevanja na pokretnim delovima motora kao što su klipovi, lopatice turbine ili brizgaljka.

Prema tipu ciklusa motori sa unutrašnjim sagorevanjem dele se na dve grupe – motore sa kontinualnim i motore sa isprekidanim sagorevanjem. Kontinualno sagorevanje podrazumeva stalan protok goriva i vazduha kao i njihovo konstantno paljenje (mlazni motori kod aviona, npr.). Isprekidano sagorevanje podrazumeva da se u odredjenom ciklusu,periodično, konačne količine vazduha i goriva pale i potom prolaze kroz ostale delove ciklusa. Ovo je tipično za benzinske i dizel motore sa klipovima kakve vidjamo u automobilima.

Pored ove, postoje i podele motora sa unutrašnjim sagorevanjem prema tipu goriva i metodi ubrizgavanja, načinu paljenja, načinu kretanja klipova (pravolinijski i rotacioni), rasporedu cilindara, broju taktova u ciklusu (dvotaktni, četvorotaktni), tipu rashladnog sistema i prema tipu ventila i njihovoj lokaciji.
Rad motora sa unutrašnjim sagorevanjem predstavlja se kao niz termodinamičkih procesa. Kod motora sa kontinualnim sagorevanjem ovo procesi se odigravaju simultano dok kod druge vrste procesi slede jedan za drugim i njihovo vremensko pojavljivanje se može jasno ograničiti. Sa izuzetkom raketnih motora, motori sa unutrašnjim sagorevanjem uvlače vazduh spolja a zatim ili uvode gorivo u vazduh ili obrnuto i kompresuju dobijenu smešu, pale je, ekstraktuju rad gasovitih produkta sagorevanja ekspanzijom i na kraju izduvavaju ostatak gasova.

Najuobičajeniji motori sa unutrašnjim sagorevanjem u upotrebi su benzinski i dizel četvorotaktni motori. U ovo grupu takodje spadaju gasne turbine, supersonični motori, raketni motori sa potiskivanjem.