Krivično procesno pravo

KRIVIČNO PROCESNO PRAVO – POSEBNI DIO

ISTRAGA

Pojam i cilj:Istraga je faza prethodnog postupka koju provodi tužilac protiv određenog lica zbog postojanja osnova sumnje da je izvršilo krivično dijelo. Prema zakonu istraga obuhvata aktivnosti preduzete od strane tužioca ili ovlaštenog lica u skladu sa ovim zakonom uključujući i prikupljanje i čuvanje izjava i dokaza.
Osnovne karakteristike:
Istraga ima tužilački karakter kako zbog organa koji je sprovode tako i zbog prirode odnosa među glavnim krivično procesnim subjektima.

Pojam suština i značaj prijave

Otkrivanje krivičnog dijela odvija se uglavnom putem prijave a izuzetno i glasom o tome da je učinjeno neko krivično dijelo ako glas dopre do tužioca. Kao krivično procesni akt prijava otkriva da je izvršeno krivično dijelo i o tome obavještava javnog tužioca.Poseban značaj o sastavljanju odnosno dostavljanju prijave javnom tužiocu imaju policijski organi.Prijava je krivično procesni akt kojim fizičko ili pravno lice obavještava javnog tužioca o tome da je izvršeno krivično dijelo i pri tome ukazuje i na određeno lice koje bi moglo biti izvršioc krivičnog dijela. Ona je pisano ili usmeno obavještenje o izvršenom krivičnom dijelu upućeno tužiocu neposredno ili posredno.
Prema tome ko ih podnosi prijave mogu biti:
Službene prijave: je akt kojim službeno lice u organima vlasti preduzećima ili ustanovama obavještava tužioca o krivičnom dijelu o kome su oni obavješteni ili za koji saznaju na neki drugi način. Službene prijave najčešće podnose policijski organi. Podnoseći prijavu službeno lice će poduzeti mjere da bi se sačuvali tragovi krivičnog dijela. Pored toga zdravstveni radnici, nastavnici, vaspitači, roditelji, staraoci, usvajaoci ili druga lica koja su dužna da pružaju pomoć i zaštitu maloljetnim licima a koji saznaju ili uoče da je maloljetno lice žrtva seksualnog, fizičkog, ili nekog drugog zloastavljanja dužni su o toj sumnji odmah obavjetiti ovlašteno službeno lice ili javnog tužioca.
Privatna prijava: je akt kojim pojedini građanin ili pravno lice obavještava tužioca o krivičnom dijelu. Građanin ima pravo prijaviti izvršenje krivičnog dijela, a to znači da je dužnost svakoga ko zna za izvršenje krivičnog dijala isto prijaviti ili u suprotnom i sam čini krivično dijelo.
Zakon je predvidio posebne sankcije za lica koja su optužena od strane Međunarodnog krivičnog suda. Svaki građanin je dužan prijaviti mjeto ili kretanje na kome se nalazi optuženi ako blagovremeni pronalazak tog lica zavisi od ove prijave.Ovdje je potrebno prije znati za optužnicu Međunarodnog krvičnog suda i kretanje ili mjesto gdje se nalazi opruženi.Posmatrano sa asprekta obaveznosti prijavljivanja krivičnog dijela prije svega mogu biti obavezne i fakultativne (dobrovoljne). Obaveza prijavljivanja krivičnog djela odnosi se prije svega na službena lica u svim organima vlasti, javnim preduzećima i ustanovama koja su dužna da prijave krivična dijela o kojima su obavezna i za koja znaju na neki drugi način.
Prema načinu podnošenja prijava može biti u pisanoj formi ili usmena, a kada se ona podnosi usmeno prijavilac će se upozoriti na posljedice lažnog prijavljivanja. Podnesena pismena krivična prijava mora biti potpisana ili anonimna. Potpisivanje prijave lažnim imenom je krivično dijelo falsifikata. Anonimne prijave mogu nastati iz raznih razloga (strah podnosioca da se ne izloži eventualnoj opasnosti, prezir sredine u kojoj živi).