Ombudsman – Ustavno pravo

Uvod
Ombudsman kao nezavisna institucija koja kontroliše rad izvršnih vlasti radi zaštite ljudskih prava je relativno novijeg datuma. Reč “ombudsman” u švedskom jeziku označava osobu koja „ima sluha za narod”. Ombudsman je institucija švedskog porekla koja je uvedena 1809. godine u cilju kontrole izvršne vlasti od strane parlamenta. Ombudsman kao parlamentarni poverenik imao je za zadatak da spreči neprimenjivanje zakona od strane upravnih vlasti i kralja, zahvaljujući ovlašćenju da od njih zahteva izveštaje o primeni zakona, kao i ovlašćenja da pokreće odgovarajuće postupke radi utvrđivanja odgovornosti upravnih službenika .
Proteklo je više od 100 godina do momenta kada je uspostavljena u još nekoj državi izuzev Švedske. Tokom druge polovine XX veka, naročito u njegovoj poslednjoj četvrtini, došlo je do prave ekspanzije ombudsmana u mnogim državama, tako da danas ovaj organ postoji u više od dve trećine država članica Organizacije Ujedinjenih Nacija. Nadležnosti i funkcije institucije ombudsmana su u tom periodu postepeno modifikovane jačanjem njene uloge u zaštiti i unapređenju ljudskih prava, tako da je danas smisao postojanja ombudsmana praktično neodvojiv od zaštite ljudskih prava. Danas je ombudsman inokosni državni organ koji se stara o zaštiti i unapređenju ljudskih sloboda i prava.