Socijalna politika – Teorijska disciplina i praktična društvena djelatnost

Pojmovno određenje i definicije socijalne politike
Različito shvatanje termina „socijalna politika“ nastaje iz suštinskih i formalnih razloga.Szuštinski razlozi su uslovljeni činjenicom da se socijalna politika tokom razvoja ljudske civilizacije stalno mijenjala.Te promjene su bile prisutne ne samo u ciljeivma i metodama nego i u samoj sadržini, odnosno predmetu socijalne politike.Briga o nemoćnim i starim, bolesnim i djeci bila je prisutna u svim društvenim epohama,kao i pomoć onima koji nisu mogli da žive od svog rada.Socijalna politika kao posebna grana državne politike nastaje tek u razvijenoj fazi feudalizma,a sam pojam socijalna politika 60-tih godina prošlog vijeka.Danas se njim obilježava istorodna,svijesna i praktična djelatnost koja je bila prisutna tokom čitave civilizacije.

Pojam „socijalno“
Pojam „socijalno“ potiče od latinske riječi „societas“ društvo,odnosno društveni.Iz korjena tih riječi nastali su termini kojima se označava ono što je vezano za društvo,što se tiče društva i što u fokusu svog interesovanja ima procese koji se u društvu odvijaju.U užem značenju pojam „socijalno“ podrazumjeva kompleks pojava i okolnosti koje se odnose na životne i radne uslove pojedinaca, društvenih grupa i čitavog društva.U još užem značenju pojam socijalno obuhvata samo pojave i okolnosti koje se odnose na životne teškoće ljudi uzrokovane nepovoljnim socijalnim stanjima,kao što su bolest,starost, smrt.

Pojam „politika“
Teoretičati prava i socijalne politike danas zastupaju tezu da je politika sveobuhvatni oblik života društva.U tom kontekstu se posebno izdvaja važan segment socijalne politike u kojoj su skoncentrirani svi bitniji interesi čovjeka kao jedinke.Od zadovoljenja egzistencijalnih potreba ,zdravlja ,obrazovanja,do ostvarivanja individualnih ljudskim i građanskih prava,naročito u fenomenu neuređenih društvenih odnosa.

Pojam „socijalna politika“
Pojam socijalna politika u stručnu literaturu uveo je njemački naučnim Vilhem Hajnrih ril,60-tih godina 19. Vijeka,socijalna politika prvenstveno treba da se bavi cjelinom društvenih odnosa i procesa,odnosno cjelokupnom društvenom strukturom.početkom 20 vijeka, sve do II svj. rata preovladava mišljenje da se socijalna politika treba ograničiti na socijalnu sigurnost i upravljanje socijalnim službama.Do razvoja teorije o soc. pol.,60-tih godina 20 vijeka , kada pod pojmom soc.politika više se ne podrazumjeva samo organizovana djelatnost države i drugih društvenih faktora radi obezbjedjenja društvene sigurnosti, socijalnog osiguranja i upravljanja socijalnim službama,nego i posebna teorijska disciplina čiji je zadatak da analizira socijalne proturječnosti ukazujući na moguće načine njihovog rješavanja i moguće socijalne reforme.

Definicija socijalne politike
Među najznačajnije teoretičare spada Ričard Titmus koji se smatra i jednim od utemeljivača socijalne politike ,u svom određenju socijalne politike Titmus posebno naglašava postojanje tri suprotna modela ili načina funkcionisanja savremene socijalne politike i to:

• Rezidualni model koji polazi od postavke da u društvu postoje dva prirodna kanala privatno tržište i porodica putem kojih se mogu zadovoljiti sve indivialne potrebe na odgovarajući način.Kada ova dva kanala ne funkcionišu efikasno onda se uključuju institucije socijalne zaštite.U ovom modelu je uloga socijalne zaštite marginalna.
• Industrijski model potiče bitnu ulogu socijalnih institucija kao dodatka ekonomiji, socijalne potrebe treba zadovoljiti shodno zaslugama,rezultatu rada i produktivnosti, re postignutim razlikama u statusu.
• Institucionalno-restributivni model socijalnu politiku smatra glavnom integralnom oblasti društva.

Razne definicije socijalnu politiku određuju kao vladinu,odnosno državnu akciju čiji je osnovni cilj da se putem različitih davanja omogući što veća socijalna sigurnost i blagostanje građana u oblasti zadovoljavanja,materijalnih i ne materijalnih ljudskih potreba, radna populacija kroz svakodnevni rad čini društvo sposobnim pomagati putem sistema socijalnog osiguranja i socijalne zaštite. Socijalnu politiku možemo definistati kao svjesnu i praktičnu društvenu djelatnost koja se bavi životnim i radnim uslovima ljudi i društvenih grupa.
Socijalna politika dio je globalne politike društva ,pa je samim tim podložna uticaju drugih činilaca,kao što su vladajući vrijednosni sistem,ekonomski,društveno-pol. i dr. Socijalna politika preovladava društvene rizike,ublažava socijalne nejednakosti, potiče na društvenu solidarnost i integraciju,amortizira socijalne sukobe,te omogućava normalno funkcionisanje i razvoj društva.