Botulizam

Uzročnik

Botulizam je rijetka paralitična bolest izazvana egzotoksinima bakterija. Uzročnik botulizma je bakterija Clostridium botulinum, anaerobna bakterija, koja stvara spore i jedan od najtoksičnijih otrova. Vrlo male količine njezina otrova su smrtonosne. Bakterija je vrlo raširena u prirodi, pa se nalazi u zemlji i u probavnom sistemu životinja, naročito miševa, štakora i mačaka. Toksin se stvara u truloj hrani koja je onečišćena uzročnikom ili izmetom te leševima spomenutih životinja. Za ljude najčešći izvor zaraze su konzerve i suhomesnati proizvodi. Bolest nije zarazna, već je to trovanje toksinom koji se razvio izvan životinje. Botulizam nastupa eksplozivno, pa oboljevaju svi koji su putem hrane ili vode primili dovoljnu količinu toksina. Toksin ulazi kroz usta hranom ili vodom. Na toksin je najosjetljiviji čovjek.Toksin djeluje na motorične živce, pri čemu najprije budu paralizirani moždani živci, a potom i spinalni živci.Botulizam je nezarazna intoksikacija čovjeka i različitih vrsta domaćih i divljih životinja toksinima bakterije Clostridium botulinum. Čovjek ne oboljeva izravno od životinja, pa tako botulizam ne ubrajamo u zoonoze.
Postoje tri glavne vrste botulizma:
1. Botulizam od hrane, koji je uzrokovan jedenjem hrane koja sadrži toksin
2. Botulizam koji uzrokuje toksin iz rane koja je inficirana bakterijama,
3. Dječiji botulizam koji je prouzrokovan uzimanjem spora bakterija koje onda rastu na tankim crijevima i oslobađaju toksin.
Botulizam koji se prenosi preko hrane
Simptomi počinju naglo, obično 18 do 36 sati nakon unošenja toksina, iako inkubacija može varirati od 4 sata do 8 dana. Simptomi botulizma obuhvataju duplo viđenje, pomućen vid, opuštanje očnih kapaka, nerazgovjetan govor, teškoće kod gutanja, suha usta, i slabost mišića niz cijelo tijelo: prvo djeluje na ramena zatim gornje dijelove ruku, donje dijelove ruku, butine, listove nogu, itd.Paraliza disajnih mišića može da kod osoba uzrokuje zaustavljanje disanja i smrt ukoliko se ne obezbijedi pomoć za disanje (mehanička ventilacija).
Botlizam rana
Manifestuje se neurološkim simptomima, kao i botulizam prenešen hranom, samo bez gastrointestinalnih simptoma i bez podataka koji bi ukazivali na hranu kao mogući uzrok. Anamnestički podatak o ozljedi ili o dubokoj ubodnoj rani u prethodne 2 sedmice, može ukazati na dijagnozu. Na koži treba pomno potražiti moguća oštećenja i apscese uzrokovane intravenskim injiciranjem narkotika. Simptomi se obično jave u roku od 7 dana nakon što bakterija prodre u ranu, ali se mogu pojaviti i u roku od 4 – 14 dana.
Dječiji botulizam
Kod dojenačkog botulizma, opstipacija (zatvor) je u početku prisutna u 90% slučajeva, a slijedi je neuromuskularna paraliza, koja počinje s kranijalnim živcima i širi se do periferne i respiratorne muskulature. Tipični simptomi zahvaćanja kranijalnih živaca su opuštanje očnih kapaka, paralize vanjskih očnih mišića, tihi plač, slabo sisanje, oslabljen refleks povraćanja, nakupljanje sekreta u ustima i bezizražajan izgled lica. Težina bolesti varira od blage letargije i usporenog hranjenja, do teške hipotonije (mlohavosti) i respiratorne insuficijencije. Period inkubacije nije poznat pošto je teško utvrditi tačan datum kada je beba progutala spore.