Kontakture i atrofije nastale zbog smanjene pokretljivosti

 
UVOD

Kada govorimo o ljudskim potrebama možemo reći da je potreba za kretanjem jedna od osnovnih ljudskih potreba. Kretanjem se održavaju normalne funkcije: disanje, cirkulacija, probava, eliminacija, psihička stanja, socijalne aktivnosti .
Ukoliko dođe do poremećaja kretanja pacijent na neki način postaje zavisniktuđe pomoći i nege, a takvo stanje može dovesti i do psihičkih problema. Nakon što nastupi stanje smanjene pokretljivosti vrlo brzo dolazi do smanjenja mišićne snage i tonusa mišića,kao i smanjenje pokreta u zglobu. Stanje smanjene pokretljivosti pogoduje gubitku kalcijuma iz kostiju a time može doći i do osteoporoze ili do nastanka bubrežnih kamenaca.
Daljim posmatranjem pacijenta moramo pratiti i njegovo disanje jer produženim mirovanjem i neredovnom promenom položaja može doći do nastanka pneumonije(upala pluća) i plućne atelektaze(stanje koje nastaje kad plućno tkivo kolabira, splasne jer u njoj nema vazduha) Zbog smanjene pokretljivosti takođe može doći do tromboze dubokih vena. Od najznačajnih promena na koži koje mogu nastati kao posledica smanjene pokretljivosti je dekubitus. Vrlo čest problem kod smanjene pokretljivosti je nastanak opstipacije i retencije urina.
Vrlo važno je pratiti i psihičko stanje pacijenta. S obzirom da je kretanje osnovna ljudska potreba pomoću koje se mogu zadovoljiti sve druge potrebe, nepokretna osoba postaje delimično ili potpuno zavisna o drugoj osobi. Takvo stanje izaziva osećaj manje vrednosti, bespomoćnost, gubitak kontrole, teskobu, bes i mnoga druga stanja.

Slika 1.- Negom pacijenta donormlanih funkcija
1. FIZIČKA NEAKTIVNOST(FAKTOR RIZIKA – ATROFIJA MIŠIĆA)
Javlja se kao rezultat smanjene pokretljivosti, nekretanja ili fizičke neaktivnosti.Jedan od tipičnih primera je atrofija mišića, kao posledica obavljanja svakodnevnih poslova, kada se telo ograničava na ponavljanje uvek istih pokreta ili dug boravak u istom položaju. U tom smislu najviše su pogođeni: kancelarijski službenici, vozači kamiona ili radnici na montaži. Takođe, kod pacijenata, koji tokom određenog perioda moraju da miruju u cilju lečenja ili kao posledica neke druge bolesti.Normalan čovek može da izgubi 20-30% mišićne mase, a u zavisnosti od godina, zajedno sa njom i snagu mišića.Naučnici su otkrili da je glavni razlog gubitka mišića nije samo starenje, već prestanak bavljenja onim svakodnevnim aktivnostima, koji su koristili njihovu snagu.U većini slučajeva ovakva atrofija je reverzibilna, te stanje mišića može da se vrati u pređašnje stanje, u koliko se na vreme otklone uzroci, poveća fizička aktivnost, poboljša ishrana.
2. PROCENA KOMPLIKACIJA SMANjENE POKRETLjIVOSTI

Da bi mogli prepoznati simptome za visok rizik za komplikacije smanjene pokretljivosti moramo znati prepoznati uzroke rizika.Zbog toga je vrlo važno uzeti dobru sestrinsku anamnezu pri čemu treba obratiti pažnju na posmatranje bolesnika, uzeti u obzir njegove želje.Uz to je vrlo važan celovit uvid u bolesnikovo stanje uz prepoznavanje sekundarnih uzroka smanjene pokretljivosti.
Medicinska sestra za dijagnozu „visokog rizika za komplikacije smanjene pokretljivosti “ koristi situacije kada je zdravstvena nega usmerena sprečavanju komplikacija neaktivnosti – dekubitusa, kontraktura i pneumonije.