Liderstvo

UVOD
Kada je riječ o liderstvu i liderima ne možemo zaobići Linkolna ili Mandelu, i
njihove liderske sposobnosti i vještine koje su bile veoma važne za uspijeh ili neuspjeh
organizacija kojima su upravljali. Hiljade naučnika je proučavalo liderstvo, njihove
karakterne osobine, lidersko ponašanje i okolnosti ili situacije u kojima su radili. Tamarkin
je zapisao da lideri izrastaju iz svog vremena, a njihove se osobine oblikuju kroz plime i
osjeke događanja koja ih okruzuju.
Neupitna je činjenica da svaki menadžer raspolaže određenom moći unutar organizacije
kojom upravlja. Način korištenja i ispoljavanja te moći je različit i zavisi kako od ličnih
sklonosti svake osobe, tako i od strukture i kulture svake organizacije.
Liderstvo kao pojam i obilježje menadžera je nešto sasvim drugačije. Liderstvo označava
poseban način ponašanja i upravljanja organizacijom, i ljudima unutar nje. Nisu i ne mogu
svi menadžeri biti lideri.
Zadatak lidera je da neprestano uskla uju organizacijsku kulturu s brzim promjenama u đ
okruženju i sa sve ve im zahtjevima tržišta. Oni imaju viziju i sposobnost nadahnu a i ć ć
usmjeravanja zaposlenika na stvaranje novih odnosa i ostvarivanje potrebnih kratkoro nih č
i dugoro nih ciljeva. Zato svaki zna ajniji razvoj organizacijske kulture zapo inje č č č
liderstvom.
Liderstvo se u našoj svakodnevnoj biznis praksi, veoma često, pogrešno shvata i tumači,
posebno sa stanovišta uloge zaposlenih i njihovog uvođenja u poslove unapređenja i
ušteda, organizovanja poslova upravljanja i rukovođenja, dizajniranja organizacione
strukture, definisanja međusobnih poslova i nadležnosti, definisanja liderstva kao
isključive obaveze top menadžmenta, i posebno, razumijevanja razlika između lidera i
menadžera. Pogrešno shvatanje se može naći na svim nivoima i oblicima privrednog
organizovanja, podjednako i u javnom i u privatnom sektoru. U vezi s tim, stanje svijesti u
razumijevanju i poimanju koncepta liderstva, praksa ponašanja zaposlenih i posebno
rukovodilaca, limituje prosperitet i razvoj društva i preduzeća.
3

RAZLIKE IZMEĐU MENADŽERA I LIDERA
Liderstvo je najvažniji aspekt menadžmenta. Suština vođenja je volja ljudi da slijede vođu
i drže se onoga što on naredi ili kaže. Ono je jedan od zadataka menadžmenta, pa je
menadžment širi, a vođenje uži pojam. Dok su osnovne funkcije menadžmenta planiranje,
organizovanje, uticanje i kontrola, vođenje je samo jedna od podfunkcija menadžmenta.
Odnos vođenja prema menadžmentu mogao bi se predstaviti kao odnos podskupa prema
skupu. Vođenje je psihološka drama u kojoj lider mora da uspostavi savršenu kontrolu nad
sobom da bi mogao kontrolisati druge. Ono podrazumeva i koordinaciju poslova koje
obavljaju drugi. Vođenje i menadžment su dva posebna i međusobno dopunjavajuća
sistema, svaki sa svojim funkcijama i karakterističnim aktivnostima. Oba su nužna za
uspjeh u sve složenijoj i turbolentnijoj okolini. Dok se menadžment bavi ”savladavanjem
složenosti”, vođenje se bavi “savladavanjem promjena”. To je osnovni razlog što vođenje
posljednjih godina dobija tako veliku važnost.
Svaka organizacija treba da teži snažnom menadžmentu, ali i odlučnom vođenju. Naravno,
ne može svako biti jednako dobar i u menadžmentu i u vođenju. Neki ljudi imaju
sposobnosti odličnih menadžera, ali ne i dobrih vođa. Drugi, nasuprot njima, imaju velike
potencijale za vođenje, ali iz mnogih razloga ne mogu postati dobri menadžeri. Ako
menadžera odredimo kao osobu zaduženu za funkcionisanje organizacije ili nekog njenog
dijela, onda se menadžerima smatraju ne samo predsjednik ili potpredsjednik kompanije
već i biskupi, premijeri, vođe sportskih timova, poslovođe i drugi. Sve te menadžere
karakteriše formalni autoritet u organizaciji kojom rukovode.