Organizaciona i prirodna sredina

UVOD

Da bismo shvatili orgarazacione sredine, moramo da pozajmimo neke koncepcije iz sistemske teorije. Osnovna pretpostavka sistemske teorije jeste da organizacije nisu ni samostalne niti same sebi dovoljne. Naprotiv, one zavise od, spoljašnje sredine i razmjenjuju sredstva sa njom. Nju, po definiciji, čine svi elementi izvan organizacije koji su bitni za njen rad. Neki od ovih elemenata vezuju organizaciju za fizički svijet. Organizacije uzimaju inpute (sirovine, novac, rad i energiju) iz spoljašnje sredine, pretvaraju ih u proizvode ili usluge i vraćaju natrag u spoljašnju sredinu kao outpute.
Spoljašnja sredina ima elemente direktne akcije i indirektne akcije. Elementi direktne akcije, koje još nazivamo i svi stejkholderi organizacije, uključuju akcionare, sindikate, dobavljače i mnoge druge koji direktno utiču na organizaciju. O svim interesnim grupama će biti riječi u nastavku seminarskog rada. Elementi indirektne akcije, kao što su tehnologija, ekonomija i politika nekog društva, utiču na klimu u kojoj organizacija radi i potencijalno mogu da postanu elementi direktne akcije. Mnogobrojne promjene koje se dešavaju u spoljašnjoj sredini organizacija traže povećanu pažnju menadžera. Spoljašnja sredina posjeduje brojna sredstva na koja se organizacije oslanjaju. To znači da su organizacije neizbježno pogodene onim što se dešava u sredini. Menadžeri moraju da prepoznaju elemente unutrašnje organizacione sredine, kao što su svi stejkholderi. Pored toga, menadžeri moraju da shvate i odnos elemenata prirodne sredine koji mogu da utiču na organizaciju. Komponentu direktne akcije u sredini čine svi stejkholderi organizacije. Stejkholderi su ljudi i grupe ljudi koji imaju interes u onome što se događa u organizaciji, Spoljni stejkholderi obuhvataju potrošače, dobavljače, vlade, grupe sa specijalnim inleresom, medije, radničke sindikate, finansijske institucije konkurenciju. Unutrašnji stejkholderi obuhvataju zaposlene, akcionare i upravni odbor. Stejkholderi često rade zajedno da bi uticali nа ponašanje organizacije. Menadžeri, u svojstvu stejkholdera moraju da održavaju ravnotežu izmedu sopstvenih interesa i interesa ostalih stejkholdera. Oni mogu možda, da iskoriste mrežu odnosa između slejkholdera i organizacije da bi pojedinačno uticali na stejkholdere. Sa svoje slrane. stejkholderi mogu da se ujedine u koalicije da bi sprovele svoj uticaj nad organizacijom. Individualn stejkholderi mogu da imaju udjele koji su medjusobno u konfliktu u nекој organizaciji.
Komponenta indirektne akcije u sredini se sastoji od socijalnih, ekonomskih. poltičkih i tehničkih varijabla koje indirektno utiču na organizaciju. Ove varijable stvaraju klimu nа koju organizacija mora da se prilagodi, a imaju i potencijal da pređu u sredinu direktne akcije. Briga o oštećenju prirodne sredine poslednjih godina dobija sve važniju ulogu. Ljudi se brinu o problemima koji se kreću od zagađivanja, do pregrejavanja Zemlje i uništavanja ozona. Neke organizacije imaju aktivne uloge u promovisanju svjesti o sredini. Neki menadžeri se odlučuju da se samo drže pravnih propisa, dok drugi idu dalje i potvrđuju ekološke vrijednosti kroz svoje proizvode i marketing. Menadžeri – naročito na višim nivoima – moraju da prate spoljašnju sredinu i da pokušaju da prognoziraju promjene koje će uticali nа organizacije. Oni mogu da koriste planiranje strategije i dizajn organizacije da bi se prilagodili sredini.

 
ZNAČAJ ANALIZE SREDINE PREDUZEĆA

Preduzeće je sa brojnim nitima povezano sa okruženjem. Ono je OTVOREN POSLOVNI SISTEM. Granice koje dele preduzeće od njegove sredine, minimizira menadžment tog preduzeća. Tako menadžeri vode brigu o svakodnevnom uticaju okruženja na poslovnu aktivnost preduzeća.

Preduzeće je povezano sa okruženjem u pribavljanju inputa za trensformacioni proces, kao i za usmjeravanje output-a (proizvoda i usluga) ka ciljanim tržišnim segmentima. Preduzeće se ne može izolovati i ograditi od sredine u kojoj egzistira i biti autarhično.

Okruženje preduzeća čine svi elementi: pojedinci, organizacije i institucije i faktori:

• ekonomski,
• politički,
• pravni,
• tehnološki,
• socio-kulturni i dr.

Svi ovi elementi i faktori imaju stvarni ili potencijalni uticaj na rezultate poslovanja preduzeća.

Analiza okruženja omogućava da se objektivno oceni konzistentnost strategije preduzeća sa njegovom pozicijom u privredi u kojoj posluje. Od posebnog značaja je uočavanje promjena u sredini i njihov uticaj na poziciju glavnih stejkholdera preduzeća, da se uoči kolika je njihova moć uticaja na strategijske odluke. Zapravo promjene u okruženju dovode do promjene pozicije učesnika u poslovnim područjima preduzeća. Pod stejkholderima podrazumijevaju se pojedinci i grupe. Oni mogu da utiču na rezultate poslovanja preduzeća.

Njih čine:

• radnici,
• menadžeri,.
• Akcionari,
• Investitori,
• Kreditori,
• Kupci,
• Dobavljači,
• Udruženja,
• Država i
• Razne druge grupe i pokreti