Postupak upravnog spora

Uvod

U pravnoj literaturi uobičajeno je shvatanje da upravno pravo ima dva osnovna značenja:
– upravno pravo kao grana prava, odnosno grana pravnog sistema u jednoj državi, i
– upravno pravo kao grana pravne nauke ili upravnopravna nauka.
U prvom slučaju reč je o upravnopravnoj grani kao skupu pravnih normi u postojećem pravnom sistemu. Tim normama se uređuje uprava kao vrsta državne delatnosti koja se odlikuje posebnim sadržinskim svojstvima, bez obzira da li je njihov subjekt državni organ, ili ne.
U drugom slučaju, upravnopravna nauka je pravna naučna disciplina koja proučava norme upravnog prava. Ona analizira, kritički objašnjava i sistematizuje norme upravnopravne grane grupišući ih u pravne ustanove.
Pored ova dva osnovna značenja, u novije vreme pojedini autori s pravom ističu da upravno pravo ima još dva značenja , i to:
-upravno pravo kao nastavna disciplina, kao poseban predmet nastavnih studija, i
-upravno pravo kao odgovarajuća pravna praksa, odnosno postupanje po upravnopravnim normama.
Upravno pravo kao nastavna disciplina kreće se u određenim didaktičkim i pedagoškim granicama i svojim programom se uklapa u opšti nastavni plan i program odgovarajućih studija na pojedinim visokoškolskim obrazovnim ustanovama.
Na kraju, upravno pravo kao upravno pravna praksa je realni život upravnog prava kao grane prava, njena primena u društvenoj realnosti. To je, zapravo, faktička i normativna strana jedne iste pojave.

1.1. Pojam uprave

Određivanje pojma uprave je veoma složeno i po “sadržini se veoma teško određuje i nesumnjivo predstavlja jedno od najspornijih pitanja među piscima upravnog prava”. Uobičajeno je mišljenje da o pojmu uprave ima onoliko shvatanja koliko i autora. Da bi se pojam uprave mogao odrediti nužno je, prethodno, osvrnuti se na samo značenje termina “uprava”.
Reč “uprava” se u svakodnevnom govoru često koristi, doduše sa različitim značenjem, tako da se problemi kod odgovora na pitaanje šta je uprava javljaju na samom početku i to na terminološkom planu. “Uprava” je termin germanskog porekla. U romanskim jezicima i engleskom i ruskom jeziku koristi se izraz “administracija”. U našoj staroj terminologiji sve do Drugog svetskog rata, korišćen je izraz “administracija”. Kod nas izraz “uprava” postaje opšte prihvaćen posle Drugog svetskog rata, a inkorporiran je i u tekstove pozitivno pravnih propisa.
U stručnoj i naučnoj literaturi reč “uprava” najčešće služi da označi izvesne pojave vezane za državu, njenu organizaciju i njene delatnosti. Ovakvo povezivanje termina “uprava” sa državom dovelo je u pravnoj teoriji, kako po mišljenju naših, tako i stranih pisaca, do razlikovanja dva njegova osnovna značenja: uprava kao organizaicija i uprava kao funkcija. Dok funkcionalni pojam uprave nastoji da utvrdi kakva je to delatnost ili funkcija, organski treba da ustanovi ko je vrši.