Povrede kičmenog stuba

UVOD

Značaj kičme je veliki, jer daje čvrstinu i podršku tijelu i štiti kičmenu moždinu od povređivanja.
Statistički podaci pokazuju da se povrede lumbalnog dijela kičmenog stuba javljaju veoma često u grupi do 40 godina starosti. Kod skoro 60% ovih pacijenata, kasnije tokom života javljaju se druge komplikacije u vidu povreda.
Povrede kičme spadaju u red najtežih povreda. One su povezane sa mogućnošču povrede kičmene moždine i pojavom različitih neuroloških komplikacija, pa sve do pojave kvadriplegije – oduzetosti svih ekstremiteta.
Veoma čest uzrok povrede kičme su saobraćajne nesreće, ali i dejstvo direktne sile na kičmeni stub kao što su udarci, ubodi ili padovi.
Sile koje dovode do fraktura kičme su sile savijanja, istezanja, rotacije, ali i kombinovano dejstvo ovih sila. Kada ove sile prevazidju elastičnost kičmenog stuba, dolazi do pojave frakture sa cijepanjem udruženih ligamenata.
Kod osoba sa smanjenom koštanom gustinom dolazi do pojave fraktura kičmenih pršljevona, a kod pojave maligniteta, javljaju se patološke frakture kičmenih pršljenova. Prelom kičmenih pršljenova, uzrokuje nestabilnost kičmenog stuba i mogućnost presecanja kičmene moždine uz prateće komplikacije.
Sastavljena je od pršljenova, pri čemu svaki susjedni (gornji i donji) čine zglob. Između pršljenova je smešten disk koji ima ulogu amortizera i sprečava trenje koštanih zglobnih površina tijela pršljena.

1. KIČMENI STUB
Kičmeni stub je poznat i kao vertebralni stub ili kičma (slika 1). Sastoji se od niza pršljenova, od kojih je svaki odvojen i objedinjen međupršljenskim diskom, poznatim i kao intervertebralni disk (ili intervertebralna vlaknasta hrskavica). Zajedno pršljenovi i međupršljenski diskovi čine kičmeni stub. To je fleksibilni stub koji podupire glavu, vrat i tijelo i omogućava njihova kretanja. Takođe štiti kičmenu moždinu koja prolazi kroz otvore na pršljenovima. Kičmeni stub je podjeljen na pet različitih dijelova u kojima su sadržane grupe pršljenova, grupisane na slijedeći način:
• 7 vratnih (cervikalnih) pršljenova u vratu,
• 12 torakalnih (grudnih) pršljenova u gornjem dijelu leđa koji odgovaraju svakom paru rebara,
• 5 lumbalnih (slabinskih) pršljenova u donjem dijelu leđa,
• 5 sakralnih (krsnih) pršljenova koji se spajaju kako bi formirali jednu kost, koja se zove krsna kost,
• 4 koksigealnih (trtičnih) pršljenova koji se spajaju kako bi oformili trtičnu kost.