Prirodno planiranje porodice

Planiranje porodice
Planiranje porodice predstavlja pravo svakog čoveka na svesno i odgovorno donošenje odluke o roditeljstvu. Naročita pažnja je usmerena na značaj načina planiranja porodice za zdravlje žena i dece, ali i za njenu dobrobit i sreću. Idealno je kada žena rađa u dobu između 18.-25. godine života sa razmacima narednih trudnoća i porođaja koji su veći od 2 godine i to do četvoro dece.
Da rađanje ne bi višestruko ugrozilo život i zdravlje deteta i majke preporučuje se upoznavanje sa sledećim pravilima:
• ako žena zatrudni pre 18. ili posle 35. godine života majka i dete biće izloženi većim zdravstvenim rizicima
• rizik od smrtnosti dece povećava se za oko 50% ako razmak između porođaja iznosi manje od 2 godine.
• Ako je žena donela na svet već četvoro dece zdravstveni rizici tokom narednih trudnoća se povećavaju.
Kao poželjan se ističe partnerski odnos u planiranju porodice odnosno model uvažavanja stavova, potreba i osećanja oba partnera. Žena koja je mlađa od 18 godina, još uvek nije spremna za materinstvo. Ovakve trudnoće se zbog telesne nezrelosti mogu završiti spontanim pobačajem ili prevremenim porođajem, a katkat je praćena anemijom, infekcijom mokraćnih kanala i povišenim krvnim pritiskom. Porođaj kod ovih trudnica ima otežan tok, a bebe mogu biti nezrele i manje telesne težine. Ovo se dodatno komplikuje činjenicom o nedostatku znanja, iskustva i emotivne zrelosti za ispravan odgoj deteta.
Trudnoća predstavlja posebnu vrstu fiziološkog opterećenja organizma. Kod žena u godinama organizam je stariji, te trudnoća i porođaj nose svoje rizike. Nakon 35. godine života progresivno raste mogućnost rađanja dece sa hromozomskim anomalijama, među kojima dominira mongoloidizam. Idealno je da se prvo dete rađa između 20. i 25. godine,a poslednje pre navršene 35 godine života. Ako je razmak između porođaja manji od dve godine povišeni su rizici za majku, nerođeno dete, kao i za već rođenu decu. Potrebno je bar dve godine da se organizam potpuno oporavi. Ako se trudnoće dešavaju u kraćim vremenskim intervalima češće su komplikacije, recimo anemija, a i rizici tokom porođaja. Novorođenčad iz ovakvog graviditeta mogu se rađati prevremeno i biti niske telesne težine. Ponekad imaju usporen psihomotorni razvoj, sklona su bolestima i 4 puta češće umiru tokom prve godine života.
Opasnosti prete i već rođenom detetu. Dojenje se prerano prekida, a majka nema dovoljno vremena na raspolaganju i pripremi adekvatne hrane, neophodne za razvoj malog deteta. Zbog brige o novorođenčetu starije dete je uskraćeno za pažnju i čestoprepušteno samo sebi. A bez dovoljno igre sa njim roditelji nenamerno zapostavljaju njegov motorni, socijalni i emotivni razvoj. Rezultat je nepravilan rast, a rizik od umiranja kod ove dece povećava se za 50%.
Roditelji treba da planiraju sledeću trudnoću kada njihovo dete napuni dve godine. Idealno je kada porodica planira najviše četvoro dece. Nakon njihovog rođenja nove trudnoće nose povećan rizik od ozbiljnih zdravstvenih problema i ugrožavaju životi zdravlje majke. Češće su i komplikacije kod porođaja, a novorođenčad su često i nedovoljne telesne mase. Zdravlje i sreća porodice veoma zavise od toga da li se porodica zasniva u pravom životnom dobu, da li su deca rođena iz želje i ljubavi roditelja i da li je postojala prava spremnost za buduću bebu. Planiranjem porodice povećava se šansa za izgradnju zdravih odnosa, zadovoljavajući zdravstveni status oba roditelja i naravno za pravilan rast i razvojdece. Za planiranje porodice žena i muškarac imaju istu odgovornost.
Planiranje porodice podrazumeva pravo supružnika da sami odlučuju o broju dece koju žele imati, o vremenu kada će žena ostati bremcniia i o ritmu kojim će se planirani porođaj odvijati. Ono ima za cilj ostvarenje suštinske ravnopravnosti žene, kao i pružanjemogućnosti ženi da prema prilikama i situaciji u porodici, prema želji svojoj i svog bračnog druga, u optimalnim zdravstvenim i drugim okolnostima čuvajući svoje zdravlje i sposobnosti za materinstvo, ostvaruje svoje želje u vezi sa potomstvom. Zbog toga uplaniranju porodice, može se reći, žena u izvesnom smislu ima dominantnu ulogu, ne samo u biološkom pogledu, već i u pogledu donošenja odluke. Treba, međutim, istaći da pojam planiranja porodice podrazumeva ne samo zaštitu žene od neželjene bremenitosti, ostvarene korišćenjem kontracepcije, ili njeno oslobađanje od već nastale nepoželjne trudnoće slobodnim odlučivanjem, o arteficijalnom pobačaju, već i medicinsku pomoć supružnicima u sterilnim ili infertilnim brakovima, da žena koja nije zanosila ostane bremenita ili da u slučaju infertiliteta nastalu trudnoću iznese do termina porođaja i rodi zdravo i za život sposobno novorođenče. Prema tome, planiranje porodice obuhvata tri velika poglavlja u ginekologiji bračni sterilitet sa infertilitetom, kontracepciju i namerno prekidanje neželjenog graviditeta.
Bračni sterilitet: Smatra se da je jedan brak neplodan kad žena i posle tri godine normalnih bračnih odnosane ostane bremenita. Neki autori u poslednje vreme skraćuju ovaj vremenski period na dve godine. Sterilitet treba razlikovati od infertiliteta. Kada je u pitanju sterilitet žena nijeu stanju da ostane bremenita (impotentio concipiendi), a kod infertiliteta žena može da zatrudni ali ne može da iznese trudnoću do kraja i da rodi (impotentio generandi). O bračnom sterilitetu govori se zbog toga što neplodnost u braku može poticati od oba supružnika. Ranije je krivica za neplodnost, čak i u medicinskim krugovima uglavnom pripisivana ženi. Danas se smatra da u 40% slučajeva krivicu za neplodnost snosi žena, 40% muškarac, a u preostalih 20% za neplodnost su odgovorni i muškarac i žena. Sterilitet zbog svoje učestalosti nije samo problem bračnih drugova, već u izvesnoj meri ičitavog društva. Procenat sterilnih brakova kreće se i do 15%. Da bi došlo do oplođenja, genitalije oba seksualna partnera treba da su normalno razvijene i da ne postoji nikakav važniji poremećaj u njihovoj funkciji. Pre svega, neophodno je da muž i žena budu sposobni za obavljanje normalnih polnih odnosa.