Saobracaj i saobracajni sistemi – Bosna I Hercegovina

1. Uvod

Bosna I Hercegovina zauzima položaj između jadranskeobale Balkanskog poluostrva i njegove unutrašnjosti (Panonska nizija, Moravski basen). Stoga su i glavni putni pravci ove republičke veze ove dve oblasti jugoistočne Evrope. Glavna teškoća zemlje je njen veoma izražen planinski karakter i teška neprohodnost, što je znatno doprinelo sporom razvoju saobraćaja u zemlji.
U pogledu opšteg stepena razvijenosti i saobraćajne strukture saobraćajne infrastrukture,Bosna i Hercegovina zaostaje u odnosu na potrebe privrede i društva, naročito u pojedinim područjima. Ovo je rezultat uništavanja postojeće saobraćajne infrastrukture i sredstava tokomratnih razaranja na teritoriju Bosne i Hercegovine, kao i nedovoljnog ulaganja u popravak,rekonstrukciju, te modernizaciju uništenih kapaciteta i izgradnju novih.Društveno-historijski uslovi su u proteklim stoljećima imali relativno negativan utjecaj narazvoj saobraćaja u Bosni I Hercegovini. Strani osvajaci koji su pod okupacijom drzali pojedine delove nase zemlje gradili su puteve koji su odgovarali njihovim,uglavnom vojnim I trgovackim,a najcesce eksplatacionim interesima.Tek tokom prekida okupacije,saobracaj se razvija prema interesima I planovima,u korist naroda sa prostora Bosne I Hercegovine.

2. Razvoj drumskog saobraćaja u BiH kroz istoriju

Geoprometni položaj BiH je takav da se preko nje ostvaruju prirodne veze Evrope premaIstoku i Mediteranu. Osnovna saobraćajna infrastruktura gradi se dolinama vodotoka Une,Vrbasa, Bosne, Neretve, Morave, gdje su se i ljudski tokovi kretali hiljadama godina.

Nagli društveno ekonomski razvoj u poslijeratnom periodu imao je za posljedicu i opštutendenciju porasta saobraćaja. Pri tome, prevozni kapaciteti motornog drumskog saobraćajarastu izuzetno brzim tempom.U periodu 1923-1980.godine dolazi do daljeg rasta drumskogmotornog voznog parka, naročito izraženog u rastu priključnih vozila. Rast broja vozila uBosni i Hercegovini ogleda se u sledećim periodima:

– 1966-1970 godine, 8.562 vozila, a u proseku godišnje 1.712 vozila

-1971-1975 godine, 15.907 vozila, a u proseku godišnje 3.181 vozilo

-1976-1980 godine, 16.409 vozila, a u proseku godišnje 3.282 vozila

Razvoj drumskog saobraćaja u baobraćajnom sistemu BiH, u poslednjih 20 gidinakarakteriše brzi porast stepena motorizacije, naročito protekle decenije, u kojoj je prosječnagodišnja stopa rasta broja registrovanih vozila iznosila 16 %.
Počevši od 1981.godine, usljed značajno pogoršanih uslova privređivanja, a uorganizacijama javnog drumskog transporta dolazi do stagnacije, koja traje do 1983. Godine.
Stepen razvijenosti drumskog saobraćaja po pojedinim regionima u svijetu i pojedinimzemljama u direktnoj je zavisnosti od dostignutog nivoa ukupne privredne razvijenosti.