Subjektivna prava

5.1. Fizička lica
Pojam. – Fizička lica su ljudi, živa bića koja se javljaju kao učesnici pravnih odnosa, kao nosioci prava i obaveza iz tih odnosa. Svakom čoveku je priznat pravni subjektivitet, bez obzira na pol, uzrast, stručnu spremu, imovinsko stanje, itd.
Rađanjem ljudi postaju pravni subjekti. To je momenat za koji se vezuje nastanak fizičke ličnosti. Izuzetno se smatra subjektom prava, ako je to u njegovom interesu, i začeto, a još nerođeno dete, pod uslovom da se rodi živo.
Fizička lica prestaju da budu subjekti prava smrću ili proglašenjem umrlim. Smrt je činjenica koja označava kraj života jednog čoveka. Ona povlači i prestanak svih svojstava koje je čovek imao, pa i njegov pravni subjektivitet. Ne retko, izvesno lice nestane, a tim nestankom nastupa neizvesnost o njegovom životu. Ovu neizvesnost pravni poredak ne može dugo trpeti, pa je ustanovljen institut proglašenja takvog lica za umrlog, pošto su se ispunile određene pravne pretpostavke.
Atributi fizičkih lica. – Svako fizičko lice poseduje izvesne atribute koji su za njega vezani, a na osnovu kojih se razlikuje od drugih fizičkih lica i pomoću kojih se vrši njegova identifikacija. Tri atributa fizičkog lica su: lično ime, prebivalište, boravište i državljanstvo.
Lično ime je jedno od osnovnih atributa fizičkih lica. Svako fizičko lice ima svoje lično ime kojim se ono identifikuje i razlikuje od drugih fizičkih lica. Lično ime se sastoji od imena i prezimena. Lično ime predstavlja i lično pravo svakog čoveka.
Prebivalište je određeno geografsko mesto u kome jedno fizičko lice nastanjeno u nameri da u njemu stalno prebiva. U tom mestu, fizičko lice preduzima svoje životne aktivnosti. Svako lice može imati samo jedno prebivalište koga, po pravilu, slobodno bira. Prebivalište fizičkog lica je značajno za vršenje njegovih prava i obaveza.
Boravište predstavlja ono geografsko mesto u kome određeno lice privremeno boravi. Ovaj privremeni boravak može biti iz različitih razloga: školovanje, odmor, lečenje itd.
Državljanstvo je pripadnost fizičkog lica određenoj državi. To je lična veza između lica i države, pravni odnos zasnovan na obostranim pravama i dužnostima. Državljanstvo se stiče na različite načine: poreklom, rađanjem, prirođenjem i po međunarodnim ugovorima. Državljanstvo kao atribut fizičkog lica ostaje, po pravilu, do kraja života. Međutim, ono se može izgubiti: oduzimanjem, otpustom usled odsutnosti, odricanjem i na osnovu međunarodnih ugovora. Pojmovi državljanina i stanovnika jedne države se u principu ne poklapaju. Državljani su samo jedna, po pravilu, najmnogobrojnija grupa stanovnika, dok je stanovnik svako lice koje živi na teritoriji jedne države. Iz rečenog se može zaključiti da stanovnike jedne države čine njeni državljani zajedno sa stranim državljanima i licima bez državljanstva.