Vrste zastupništva

UVOD

Stalni porast proizvodnje i promet robe odražava se i na porast broja poslova koji se zaključuju u privredi te je razvijeno ugovorno pravo neophodno. Da bi se roba prenela od proizvođača do potrošača potrebno je zaključiti niz ugovora, jer dobra nabavljena od proizvođača retko direktno idu u ruke potrošača .

Danas u savremenim uslovima složenog i dinamičnog sistema u privredi nije moguće zamisliti da jedna privredna organizacija, odnosno proizvođač sama štiti svoje interese u poslovnim odnosima i istupa samostalno na tržištu. Upravo iz tih razloga dolazi do razvoja različitih oblika zastupanja.

Zastupništvo je prvi definisao Nemački građanski zakonik iz 1896.godine u smislu današnjeg shvatanja ovog pravnog instituta, a koju je prihvatio i naš Zakon o obligacionim odnosima.

Zastupništvo se ne sastoji samo u zaključenju ugovora u tuđe ime i za tuđ račun, nego I u obavljanju niza drugih pravnih i faktičkih radnji u tuđe ime i za tuđ račun, postupajući tako da se pruža stručna zaštita interesa vlastodavca.

Postoje dva velika sistema prava, evropski-kontinentalni i anglosaksonski  koji na različite načine regulišu ovaj institut. U anglosaksonskim zemljama delatnost zastupnika je obuhvaćena pojmom agency – agentura, a agent za svog principala može nastupati tako što će otkriti principalovo postojanje i ime- otkriveni principal, može otkriti njegovo postojanje ali ne i  ime- neimenovani principal ili potpuno prikriti njegovo postojanje-neotkriveni principal. Principal u svakom momentu može otkriti svoje postojanje ili ime prema 3.licu ako tako odluči.

Za razliku od anglosaksonskog kontinentalno pravo razlikuje tri vrste ugovora  o zastupanju. Osnovna razlika je u odnosu između principala,odnosno kako se u našem pravu naziva, nalogodavca i zastupnika kao i u odnosu između zastupnika i trećeg lica. S obzirom na prethodno navedeno postoje: ugovor o trgovinskom zastupanju, ugovor o posredovanju i ugovor o komisionu.

U svom radu zadržaću se na analizi ugovora o zastupanju prema tome kako je regulisano u našem pravu, koje pripada grani kontinentalnog prava, vrstama ugovora o zastupanju i njihovom neprocenjivom značaju za privredu i robni promet.